اهمیت جنس بدنه الکتروموتور بر عملکرد و طول عمر آن

راهنمای انتخاب جنس بدنه الکتروموتور با توجه به شرایط مختلف – شیبا صنعت
به طور کلی انتخاب مناسب جنس بدنه الکتروموتور برای تجهیزات مورد نظر و پروژه کاری بسیار مهم است. همانطور که میدانیم الکتروموتورها مهمترین و حیاتی ترین عضو خطوط تولیدی و صنایع مختلف هستند که با تبدیل برق به انرژی مکانیکی، باعث ایجاد حرکت میشوند. الکتروموتورها در انواع مختلف الکتروموتور تک فاز و سه فاز تولید میشوند و جنس بدنه الکتروموتور در دو نوع بدنه چدنی یا آلومینیومی در بازار موجود است.
تاثیر جنس بدنه الکتروموتور بر عملکرد و طول عمر آن
قطعاً جنس بدنه الکتروموتور سه فاز یا تک فاز بر عملکرد و طول عمر آن تاثیر زیادی دارد و انتخاب مناسب آن میتواند موجب افزایش راندمان کاری و همینطور جلوگیری از آسیب و کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری شود. این موارد عبارتند از:
هدایت حرارتی و جلوگیری از داغ شدن
جنس آلومینیوم دارای هدایت حرارتی بالایی است و کمک میکند تا گرمای تولید شده در طول کار الکتروموتور به سرعت دفع شود، و همین مورد مانع از بالا رفتن دما و خرابی سیمپیچها شده و باعث بهبود مصرف انرژی میشود، همچنین باعث جلوگیری از افزایش دمای داخلی موتور شده و عمر قطعات داخلی مانند بلبرینگها، یاتاقانها و روتور و استاتور افزایش مییابد.
مقاومت در برابر سایش و خوردگی و زنگزدگی
در محیطهای مرطوب، شور یا محیط هایی که در معرض مواد شیمیایی هستند مثل پتروشیمی، انتخاب مواد عایق مناسب بر روی بدنه الکتروموتور از خوردگی و زنگ زدگی بدنه جلوگیری میکند، و توجه داشته باشید که کلاً چدن بدون عایق مستعد زنگزدگی است. همینطور مقاومت در برابر خوردگی مانع از ضعف بدنه، نفوذ رطوبت به قطعات داخلی، و ایجاد اختلال در عملکرد شده و طول عمر الکتروموتور را افزایش میدهد.
تحمل بارهای مکانیکی و ارتعاش
به طور کلی جنس چدن به دلیل محک بودن و مقاومت بالا، برای محیطهای با ارتعاش و ضربه بالا و محیط های پرخطر مثل معدن، نفت و گاز و پتروشیمی مناسب هستند، و آلومینیوم به دلیل شکنندگی، ممکن است در چنین شرایطی سریعتر دچار ترک یا تغییر شکل شود. مقاومت در برابر ارتعاش و ضربه کمک میکند تا اجزای داخلی مانند شفت و یاتاقانها و … از خرابی دور بماند و موتور آسیب نبیند.
پایداری و مقاومت در شرایط خاص
بدنههای چدنی نسبت به تغییرات دمایی و شرایط سخت و کاربردهای سنگین، مقاوم تر هستند و در محیطهای خاص عملکرد مقاوم تری دارند. این پایداری در شرایط خاص باعث حفظ عملکرد بهینه و جلوگیری از آسیب به قطعات حیاتی و افزایش طول عمر الکتروموتور میشود.
جلوگیری از داغ شدن سیمپیچها
دمای بالای بدنه میتواند به سیمپیچهای داخلی آسیب رسانده و در نتیجه باعث آسیب به الکتروموتور و همینطور کاهش طول عمر آن میشود و در نهایت باعث اتلاف انرژی و کاهش بازدهی آن میشود. جنس آلومینیوم به دلیل هدایت الکتریکی بالا و انتقال حرارت به محیط بیرون، دمای سیمپیچها را کنترل میکند و از داغ شدن بیش از حد آنها جلوگیری میکند، اما چدن به دلیل ضخامت و مقاومت بیشتر، در محیطهایی که تغییرات دما کم است، محافظت بیشتری از سیمپیچها دارد.
تاثیر شرایط محل نصب و نوع کاربرد در انتخاب جنس بدنه الکتروموتور
قطعاً برای انتخاب جنس بدنه الکتروموتور باید شرایط محل نصب دستگاه و حیطه کاربرد موتور را در نظر گرفت، چون طبعاً هر جنسی برای کاربرد خاص و محیط کاری دستگاه مناسب است. در ادامه به این موارد میپردازیم:
شرایط محل نصب الکتروموتور
- دما: همانطور که میدانیم، جنس بدنه الکتروموتور از چدن و یا آلومینیوم است، که آلومینیوم به دلیل وزن سبک و هدایت حرارتی بالا مناسب انتقال حرارت در محیطهای گرم است، و چدن هم نسبت به حرارت بالا مقاوم است و تغییر شکل کمتری در برابر دمای بالا دارد.
- رطوبت و زنگ زدگی: در محیط های مرطوب معمولاً آلومینیوم مناسبتر است که با پوشش عایق سبک تر شده و نسبت به خوردگی و زنگ زدگی البته بعد از عایق کاری، مقاوم تر است. جنس های دیگری مانند استیل ضد زنگ در محیط های دریایی که مرطوب و شور هستند مقاوم است و بدنه های پلیمری یا کامپوزیتی نسبت به مواد شیمیایی مقاوم است، اما متداول نیستند و چدن بدون عایق، در برابر رطوبت و مواد شیمیایی دچار زنگ زدگی میشود.
- گرد و غبار و آلایندهها: جنس چدن در برابر آسیب های ناشی از گرد و غبار مانند محیط سخت کاری مثل معدن مقاوم تر از آلومینیوم است.
- انعطاف پذیری: چدن شکنندگی بیشتری نسبت به آلومینیوم داشته و در شرایطی که انعطافپذیری لازم است مناسب نیست. اما آلومینیوم دارای نمای ظاهری صیقلی و زیبا است و مناسب دستگاههایی است که طراحی ظاهری در آنها اهمیت دارد.
نوع کاربرد مورد نظر
- صنعت و مقاومت مکانیکی: برای کاربردهای سنگین چدن مناسبتر است زیرا علاوه بر اینکه نسبت به ضربه و فشار و سایش مقاوم است، دوام مکانیکی بالایی نیز دارد و برای کاربردهای سنگین مناسب است. آلومینیوم به دلیل وزن سبک برای الکتروموتورهای کوچک که قابل حمل است مناسبتر است.
- دفع حرارت و تهویه: آلومینیوم دارای خاصیت هدایت حرارتی بالا است و به همین دلیل، در شرایط بار زیاد ممکن است داغ شود، مگر اینکه خنکسازی مناسب وجود داشته باشد. اما چدن مناسب صنایع با دمای عملیاتی بالا است و تغییر شکل کمتری در آن ایجاد میشود.
- سرعت و ارتعاشات: چدن به دلیل وزن بالاتر و پایداری مکانیکی برای جذب و دفع ارتعاشات بسیار مناسب است، اما آلومینیوم به دلیل اینکه سبک است، مناسب کاربردهایی است که نیاز به سرعت بالا دارد ولی به دلیل سبک بودن، ممکن است در شرایط خاص، ارتعاش بیشتری نسبت به چدن ایجاد کند.
هزینه ها و مقرون به صرفه بودن
- هزینه: یکی از مهمترین مسائل در انتخاب جنس بدنه الکتروموتور، هزینه آن است. چدن قیمت مناسبتری نسبت به آلومینیوم دارد و برای کاربردهای عمومی و سنگین مقرون به صرفه تر است، ولی در محیط های مرطوب نیاز به مراقبت و عایق کاری دارد که باعث افزایش هزینه ها میشود.
شرایط خاص کاربری و سفارشیسازی
- محیطهای خطرناک: جنس چدن به دلیل مقاومت بالا در برابر انفجار و عدم تغییر شکل برای محیط های پر خطر مثل صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، و یا پمپ بنزین ها مناسب تر است و از آسیب های احتمالی جلوگیری میکند.
نتیجهگیری
الکتروموتور با بدنه چدنی برای شرایط سنگین و سخت مانند صنایع معدنی و پالایشگاهی مناسبتر است، ولی آلومینیوم در شرایط سبک، قابل حمل، و محیطهای مرطوب گزینه بهتری است. قطعاً انتخاب باید با توجه به شرایط خاص کاربرد و هزینهها انجام شود.
توصیه ما این است که قبل از انتخاب و خرید الکتروموتور مناسب کارکرد خود، حتماً با کارشناسان و افراد با تجربه مجموعه شیبا صنعت در این زمینه مشاوره کنید، زیرا انتخاب نامناسب ممکن است باعث بروز هزینه های بیشتری جهت تعویض الکتروموتور و یا اختلال در عملکرد پروژه باشد.