سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن
سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن
سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن از چالشهای مهم نقد و بررسی یک الکتروموتور است ، و متخصصین فنی هم با آن بسیار سروکار دارند.الکتروموتور وسیله ای است که با در کنار هم قرار گرفتن قطعاتی مانند استاتور، روتور، سیم پیچ، شکاف هوا و یک پوسته که تمام این قطعات را در بر می گیرد ( رجوع به مقاله بررسی اجزای الکتروموتور) ، تشکیل شده است و برای عملکرد خوب آن باید همه این قطعات به درستی کار کنند تا یک موتور الکتریکی شروع به حرکت کردن نماید.در واقع عملکرد یک موتور الکتریکی همین است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و باعث بوجود آمدن حرکت و گردش چرخ صنعت می شود.
سیم پیچ از سیم هایی که درون یک چنبره قرار گرفته است تشکیل می شود. معمولاً سیم ها در اطراف یک هسته مغناطیسی آهن نرم لمینت پیچیده می شود تا هنگامی که انرژی و جریان از میان آن عبور می کند قطب های الکترومغناطیسی تولید شوند .بعضی از سیم پیچ ها از سیم های رسانای ضخیم تر مانند میله ها یا ورق های فلزی که معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم هستند ساخته شده اند و به وسیله القای الکترومغناطیسی تغذیه می شوند.این مسئله را هم باید توجه داشت که سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن به دو مبحث جدا از هم برای الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز تقسیم می گردد که هر کدام از آن ها کلاف بندی، سربندی و سیم بندی مختص به خودشان را دارند. و باید بدانید که در شروع کار می بایست به عایق کاری دستگاه و سپس به سیم پیچی الکتروموتور پرداخت که این روند منجر به روشن شدن و حرکت الکتروموتور خواهد شد.
نحوه سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن
در ادامه بگذارید به نحوه سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن بپردازیم ،بنابراین ابتدا باید مشکل الکتروموتور را پیدا کنیم و سپس به برطرف کردن آن برسیم.
به عنوان مثال چنانچه محور موتور کجی داشته باشد، در مدت کمی بلبرینگ ها را از کار خواهد انداخت و در این مواقع ما به جای رفع مشکل اصلی که در این جا برطرف کردن کجی محور موتور است، باید به تعویض بلبرینگ ها اقدام نماییم . و به خاطر این که همچنان محوریت موتور کج می باشد، دوباره موتور ما دچار همان مشکل خواهد شد و هم از لحاظ وقت و هم از لحاظ هزینه و موارد کاری به ما ضرر وارد خواهد شد.
همچنین چنانچه در مداری که به دلیل بار زیاد موتور، جریان زیاد کشیده و سوزانده شده و ما تنها سیم پیچ را تعویض نماییم، پس از گذشت مدت زمان کمی دوباره شاهد خرابی موتور خواهیم بود، پس نکته ای که در خصوص با سیم پیچی و نحوه تعمیر الکتروموتور باید در نظر داشته باشیم این است که دلیل و ریشه اصلی یک عیب یا مشکل را شناسایی و سپس نسبت به حل آن اقدام کنیم که به طبع این امر نیاز به تجربه و تخصص و دانش مرتبط با این موضوع خواهد داشت.
نکات مهم تعمیر الکتروموتور و سیم پیچ ها
برای نحوه سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن باید به نکات زیر توجه داشته باشیم:
1-در ابتدا به منظور تضمین ایمنی، برق را قطع نمایید.
2-به صورت ظاهری به بررسی الکتروموتور و سیم پیچ ها بپردازید تا اگر مشکل و اختلالی مشاهده شد آن را برطرف نمایید. این عوامل ممکن است مواردی مثل شکستن پایه الکتروموتور، وجود خاک یا براده روی دستگاه و … باشد.
3-پلاک موتور را پیدا کنید،باید توجه داشت که پلاک الکتروموتور اغلب روی بدنه آن نصب می گردد، بنابراین پیدا کردن آن کار سختی به حساب نمی آید. (رجوع به مقاله چگونه پلاک موتور را بخوانیم؟)در حقیقت پلاک موتور، مشخصات الکتروموتور مانند ولتاژ، توان، شدت جریان، گشتاور، RPM (دور در دقیقه) و … را در اختیار ما قرار خواهد داد که به منظور تعمیر و عیب یابی موثر خواهد بود.
4-در ادامه باید یاتاقان الکتروموتور را مورد بررسی قرار بدهیم. همانطور که می دانیم ، یاتاقان ها در دو سمت الکتروموتور موجود است و چنانچه به درستی وصل نشده باشد و یا دچار زنگ زدگی شده باشد، موجب خرابی الکتروموتور و سیم پیچ های آن را فراهم خواهند آورد. در نظر داشته باشید که در صورت عدم عیب در یاتاقان ها، روتور باید به نرمی و بدون صدا گردش داشته باشد.
5-در ادامه باید به سراغ سیم پیچ ها بریم و آن ها را بررسی کنیم. برای این کار می توانید از اهم سنج استفاده نمایید به صورتی که اتصالات کوتاه و یا اتصال به زمین هر یک از سیم های موتور را می توان با استفاده از این وسیله بررسی کرده و نسبت به حل مشکل اقدامات لازم را انجام داد.
6-در هنگام استفاده از اهم متر حتما این را در نظر داشته باشیم که به جز گرفتن اهم الکتروموتور حتما اتصال بدنه را نیز چک کنیم در صورتی که الکتروموتور دارای اتصال بدنه باشد به احتمال ۹۰درصد سیم پیچ سوخته و باید سیم پیچی شود.
7-لازم به ذکر است که برای الکتروموتور های تک فاز باید به مواردی همچون؛ بازرسی ظاهری خازن و همین طور بررسی کلید الکتروموتور نیز توجه داشته باشید.
8-در انتها باید گفت که این امکان وجود خواهد داشت که مشکل از فن خنک کننده دستگاه که در انتهای دستگاه جایگذاری شده است، باشد. در حقیقت باید بررسی نماییم که چیزی موجب گرفتگی گارد فلزی فن الکتروموتور نشده باشد.
نکته نهایی : به عنوان آخرین نکته در خصوص نحوه سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن ، باید گفت که چنانچه با مواردی که در بالا مطرح کردیم، مشکل دستگاه حل نشد، نیاز است تا یک تعمیر کار حرفه ای دستگاه الکتروموتور و سیم پیچ شما را بررسی و مشکل آن را بر طرف نماید. نکته ای که وجود دارد این جاست که توجه داشته باشید که از لحاظ اقتصادی، تعمیر الکتروموتور و سیم پیچ ها به صرفه تراز تعویض آن خواهد بود ، بنابراین باید کاملاً این مسئله را بررسی و سپس نسبت به تصمیم خود اقدام کنید.
نکاتی درباره سیم پیچی الکتروموتور
در ادامه با ما همراه باشید تا نکاتی را درباره سیم پیچی الکتروموتور مطرح کنیم :
- باید همیشه مراقب پلاک الکتروموتور باشید تا نه آسیب ببیند و نه از دستگاه جدا یا گم شود ، به علت این که به منظور تعمیر این دستگاه به اطلاعات آن نیاز خواهیم داشت و در صورت نبودن و یا ناخوانا بودن اطلاعات ، باید به کارشناسان حرفه ای تر مراجعه نمایید که هزینه بسیار زیادی را برای شما به همراه خواهد داشت.
- در سیم پیچی الکتروموتورها بهتر است از سیم مسی استفاده کرد و نباید این کار را با سیم آلومینیومی انجام داد.علت این مسئله میزان ظرفیت حرارتی آن ها است. می دانیم که مس امکان تحمل دمای بیشتری را نسبت به آلومینیوم دارد. به همین خاطر نیز طول عمر بالاتری دارد. البته ذکر این موضوع ضروری است که هرچند آلومینیوم مقاومت حرارتی کمی دارد، اما بلافاصله آتش نمی گیرد. زیرا ساختمان سیم پیچ آلومینیومی به گونه ای است که در صورت افزایش دما، ابتدا محل اتصال داغ شده و سپس به سمت سیم پیچ می رود. پس با رعایت نکات ایمنی می توان فرصت کافی برای رفع این مشکل را پیش از بروز هر گونه حادثه ای داشت. از دیگر تفاوت سیم پیچ مس و آلومینیوم این است که در صورت استفاده از آلومینیم باید به محل نصب توجه شود تا در برابر هوا نباشد تا از اکسیده شدن آن جلوگیری شده و می تواند به لحاظ بازدهی با سیم پیچ مسی برابری کند. و از همه مهم تر اینکه هزینه سیم پیچ آلومینیومی از مسی بیشتر می باشد. بنابراین اگر محصولی با سیم پیچ آلومینیوم ولی هم قیمت نوع مسی مشاهده کردید، طول عمر آن کمتر از سیم پیچ مسی می باشد.
- در سیم پیچی الکتروموتور باید به عایق بندی مناسب آن دقت بسیاری داشته باشید و در واقع در زمان عایق بندی آن باید از کاغذ های نسوز مخصوص سیم پیچی استفاده نمایید.
- در نظر داشته باشید که باید پس از انجام سیم پیچی، شدت جریان موتور با دور الکتروموتور متناسب باشد و در حقیقت با مشخصات درج شده روی پلاک موتور مطابقت کامل داشته باشد تا دچار مشکل نگردد.
- برای سیم پیچی الکتروموتور سه فاز پر قدرت می بایست از درایور بهره گرفت. قابل ذکر است که درایور وسیله ای است که از آن در جهت تنظیم دور موتور استفاده می نمایند.
- توجه داشته باشید که کیفیت بالای سیم مسی و روکش لاکی آن به افزایش طول عمر مفید الکتروموتور منجر خواهد شد.
مراحل سیم پیچی الکتروموتور سوخته
در این قسمت مراحل کلی سیم پیچی الکتروموتور را مطرح می کنیم.اما باید به این نکته مهم توجه داشت که سیم پیچی الکتروموتور سه فاز و الکتروموتور تک فاز فقط باید بدست متخصصین این حوزه انجام بگیرد زیرا کاری بسیار حساس است و نیاز به تخصص دارد.
آشنایی با فرم کلی سیم پیچی
- مرحله نخست : در ابتدا وقتی یک الکتروموتور سوخته داریم ، بنابراین باید هسته الکتروموتور را از روتور و یاتاقان ها جدا کنیم.
- مرحله دوم : باید از سالم بودن بلبرینگ ها و یاتاقان های جلو و عقب الکتروموتور مطمئن شویم زیرا یکی از عوامل سوختن الکتروموتور گشاد شدن یاتاقان ها و یا خراب بودن بلبرینگ ها است.
- مرحله سوم : باید از سالم بودن روتور الکتروموتور اطمینان پیدا کنیم و در صورت لنگی و یا خوردگی جای بلبرینگها عیب را برطرف کنیم.
- مرحله چهارم : حال دیگر وقت کار بر روی خود هسته سیم پیچی است در اقدام نخست باید نوع سربندی موتور را مشخص کنیم ، چراکه کلاف بندی هر موتور با موتور دیگر کاملا متفاوت است سپس سیم های استاتور را خارج می کنیم و با توجه به سربندی آن کلافهایی که مشخص کرده بودیم را کنار می گذاریم این کار را معمولا به وسیله یک دستگاه مخصوص انجام می دهند بعد از خارج کردن سیم ها باید هسته استاتور را تا جای ممکن تمیز کرده و از مواد زائد پاک کنیم.
- مرحله پنجم : در این مرحله باید کلاف هایی که از الکتروموتور بیرون آورده بودیم و کنار گذاشته بودیم را بر اساس گام کلاف بندی شمارش کنیم و یادداشت کنیم ، به این مرحله نقشه برداری از الکتروموتور میگویند.
- مرحله ششم : در این مرحله باید عایق بندی دینام را انجام دهیم و با توجه به قطر و طول شیار استاتور عایق مناسب انتخاب کنیم.
- مرحله هفتم : حال نوبت کلاف پیچی رسیده.با توجه به نقشه ای که نوشته ایم شروع به پیچیدن کلاف ها می کنیم این را در نظر داشته باشیم که پیچیدن کلاف باید بر اساس قالب گرفته شده از استاتور باشد.
- مرحله هشتم : کلافهای پیچیده شده را جا گذاری می کنیم.
- مرحله نهم : سربندی کلاف هارا انجام می دهیم و سپس نخ بندی می کنیم برای اطمینان از کار در پایان از سرهای کلاف خروجی با اهم متر اندازه می گیریم تا درست سربندی کرده باشیم.
- مرحله دهم : مرحله پایانی است و برای عایق بندی و سفت شدن سیم پیچ در جای خود سیم پیچ را شار لاک می زنیم.
سخن آخر
سخن آخر اینکه نحوه سیم پیچی الکتروموتور و تعمیر آن باید به دست متخصصین این کار انجام بگیرد و باید توجه داشت که ، بهتر است دلیل و ریشه اصلی یک عیب یا مشکل را شناسایی و سپس نسبت به حل آن اقدام کنیم که به طبع این امر نیاز به تجربه و تخصص و دانش مرتبط با این موضوع خواهد داشت.و اینکه شناسایی مشکل دستگاه و تعمیر آن به صرفه تر از تعویض دستگاه است.همچنین شستشوی الکتروموتور و دور نگه داشتن دستگاه از آلودگی ها مانع آسیب های احتمالی به آن و جلوگیری از هزینه های جانبی بسیاری می کند.
ما در مجموعه شیبا صنعت راهنمای شما عزیزان هستیم و پاسخگوی سوالاتتان در این زمینه می باشیم.با به اشتراک گذاشتن نظرات خود ما را در بهینه کردن اطلاعات کمک میکنید.
زمان تقریبی خواندن : 10 دقیقه
