آموزش راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز/2 روش

راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز

در این مطلب راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز را به شما آموزش خواهیم داد. بسیاری از شما عزیزان دستگاه‌هایی دارید که روی آن الکتروموتورهای سه فاز بسته شده است، از انواع موتورهای بالابر ساختمانی گرفته تا موتور پمپ‌های آب خانگی و غیره. گاهی اوقات ممکن است در شرایطی قرار بگیرید که دسترسی به برق تک فاز ممکن نباشد. در این صورت باید برای راه‌اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز چاره ای اندیشید.اما در کل باید گفت ، راه‌اندازی موتور سه فاز به‌ صورت تک فاز امکان پذیر است اما یک راهکار دائمی نیست و نباید همیشه این کار را انجام داد، دلایل آن را در ادامه خواهیم گفت .

اگر سیم پیچی الکتروموتور به حالت مثلث باشد و همینطور ولتاژ آن هم در این حالت 220 ولت باشد، امکان راه اندازی موتور با برق تک فاز وجود دارد. البته در حالت اتصال ستاره هم این امکان وجود دارد، اما چون سطح ولتاژ تغذیه تک فاز پایین است سرعت موتور در این حالت بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.از این راهکار برای مواقعی استفاده می شود که دسترسی به برق سه فاز وجود ندارد و می خواهیم الکتروموتور سه فاز با برق تک فاز کار کنه یا اینکه قصد تست یک الکتروموتور سه فاز رو داریم.در این حالت هم توان الکتروموتور کاهش پیدا می کند و هم میزان گشتاور راه اندازی موتور هم به مقدار ۲۵ الی ۳۰ درصد از مقدار نامی کاهش می یابد پس باید به این نکته توجه داشته باشید.

برای راه اندازی الکتروموتورها روشهای متنوعی وجود دارد ولی راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز به دو روش متداول ممکن است که ما در این مطلب به آموزش این دو روش می پردازیم و مزایا و معایب آنها را بررسی می کنیم.این دو روش عبارتند از :

1. از طریق یک خازن
2. از طریق اینورتر تک فاز به سه فاز

بررسی دو روش راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز

 1-از طریق یک خازن

می دانیم که دلیل به حرکت در آمدن روتور گردش میدان مغناطیس استاتور بود که این خود ناشی از وجود اختلاف فاز در برق تغذیه ورودی می باشد، بنابراین برای راه اندازی موتور سه فاز باید به نوعی در تغذیه سیم پیچی‌های استاتور اختلاف فاز ایجاد کرد تا تغییر موقعیت میدان و در نتیجه به حرکت در آمدن روتور را ایجاد کنیم برای این کار می توان از یک خازن استفاده کرد تا یک اختلاف فاز در تغذیه سیم پیچی‌ الکتروموتور ایجاد شود.

همانطور که می دانیم  الکتروموتورها به صورت متداول به دو نوع مثلث یا ستاره سیم پیچی و بسته می شوند ، پس حالا کافی است فقط یک خازن به این سیم پیچی ها اضافه شود ، که نمای کلی این اتصالات را را در شکل زیر می آوریم:

همان طوری که در شکل می بینید خازن نباید به صورت موازی با برق تک فاز قرار بگیرد بلکه یک سر آن باید به اتصالی که منبع تغذیه است وصل شود و سر دیگر آن به نقطه‌ای که تغذیه نمی شود ، همچنین در صورتی که نیاز هست جهت موتور عوض شود فقط کافی است که  سر مشترک خازن با منبع تغذیه را بین فاز یا نول جا به جا کنید . به این نکته توجه کنید که جابجایی محل فاز‌ها تاثیری در تعویض جهت نخواهد داشت بلکه جابجایی سر منبع تغذیه خازن روی فاز یا نول منجر به تعویض جهت می شود ، به عبارتی دیگر سر غیر مشترک خازن که فقط به سیم پیچ وصل است و به صورت مستقیم تغذیه نمی شود باید ثابت مانده و همچنان به صورت مستقیم تغذیه شود.

مشخصات خازن مورد نیاز برای راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز چیست؟چون این خازن به صورت دائم در مدار قرار می گیرد باید از نوع روغنی باشد و محاسبه ظرفیت آن معمولاً به صورت تجربی و تقریبی به ازای هر اسب از توان موتور تقریباً معادل ۵۰ میکرو فاراد به ظرفیت خازن باید اضافه شود ، همچنین اگه نیاز هست تا گشتاور بیشتری در راه اندازی وجود داشته باشد ، می توانیم برای افزایش ظرفیت خازنی در لحظه راه اندازی از یک خازن موقتی استفاده کنیم تا بعد از راه اندازی از مدار خارج شود.

مزایا این روش عبارت است از:

• کم هزینه بودن
• دسترسی سریع به تجهیزات مورد نیاز

2-از طریق اینورتر تک فاز به سه فاز
از طریق اینورتر‌های تک فاز به سه فاز هم می توان برق تک فاز شهری ۲۲۰ ولت را به برق سه فاز ۲۲۰ ولت تبدیل کرد و در این روش موتور‌هایی که ولتاژ سربندی آن‌ها در حالت مثلث ۲۲۰ ولت می باشد را با برق تک فاز راه اندازی کرد.در این روش برق تک فاز به ورودی اینورتر داده می شود و از خروجی اینورتر برق سه فاز به الکتروموتور وصل میشود. در واقع اینورتر به عنوان یک واسطه بین موتور سه فاز و برق تک فاز عمل می کند.در شکل زیر نمای اینورتر را مابین موتور سه فاز و برق تک فاز نشان داده ایم.

قطعاً این روش، روش بسیار مطمئن‌تر و آسان‌تری است و اگر بابت هزینه خرید اینورتر مشکلی ندارید، بهتر است این راه بی‌دردسر را انتخاب کنید.

• قیمت بالای دستگاه اینورتر در مقایسه با خازن
• برای کارهای موقتی به صرف نیست.

سخن آخر

همانطور که گفتیم گاهی اوقات ممکن است در شرایطی قرار بگیرید که دسترسی به برق تک فاز ممکن نباشد در این صورت باید برای راه‌اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز چاره ای اندیشید.همانطور که در آموزش بالا گفتیم ، راه‌اندازی موتور سه فاز به‌ صورت تک فاز امکان پذیر است اما یک راهکار دائمی نیست و نباید همیشه این کار را انجام داد چرا که مزایا و معایب خود را دارد . در کل راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز به دو روش کلی اتصال از طریق خازن و همینطور به واسطه اینورتر انجام می گیرد که درباره این دوروش و مزایا و معایب هر دو توضیحاتی را دادیم.