کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز
خازن چیست و چگونه کار می کند؟
برای آشنا شدن با کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز ابتدا باید بدانیم خازن چیست ؟ خازن وسیله‌ای الکتریکی است که می‌تواند بار و انرژی را در خود ذخیره کند. خازنها انواع مختلفی دارند و همه آنها شامل حداقل دو هادی هستند که توسط یک عایق از یکدیگر جدا شده‌اند و به این هادی‌ها صفحات خازن نیز می‌گویند. صفحات خازن می‌توانند از جنس فلز یا الکترولیک باشند. دی الکتریک نیز لایه‌ای عایق است که بین صفحات خازن قرار می‌گیرد و ظرفیت خازن را افزایش میدهد. جنس آن هم می‌تواند از شیشه، آب، سرامیک، پلاستیک، میکا، کاغذ و … باشد.
به دلیل نگهداری انرژی الکتریکی، از خازن ها در مدارات به همراه مقاومت‌ها استفاده میشود. خازنها به راحتی سیگنال های متناوب AC را عبور می‌دهند ولی مانع عبور سیگنالهای مستقیم DC می‌شوند و برای صاف کردن سطح تغییرات ولتاژ مستقیم یا در مدارات به عنوان فیلتر نیز از خازن استفاده میشود.
مشخصات خازن
معمولاً مشخصه‌های خازنها در دفترچه های اطلاعاتی که سازندگان خازن برای استفاده از آن و کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز تهیه کرده‌اند، وجود دارد. در اینجا به بعضی از مهم ترین ویژگی‌های خازن ها اشاره می کنیم:
- ظرفیت نامی
- ولتاژ کاری
- دمای کاری
1. ظرفیت نامی (C)
مقدار نامی ظرفیت (C) خازن مهمترین ویژگی آن است. این مقدار با واحدهای پیکو فاراد (pF)، نانو فاراد (nF) یا میکرو فاراد (μF) اندازه گیری و به صورت اعداد، حروف یا باندهای رنگی روی بدنه خازن علامت گذاری میشود.
مقدار ظرفیت خازن می‌تواند با فرکانس مدار (هرتز Hz) و با دمای محیط تغییر کند. خازنهای سرامیکی کوچک می‌توانند مقادیر نامی کم تا یک پیکو فاراد (1pF) داشته باشند در حالی که خازنهای الکترولیتی بزرگ، مقادیر ظرفیت نامی بالا تا یک فاراد (1F) دارند.همه خازنها دارای یک درجه تلورانس هستند که می‌تواند متغیر باشد و بر مقدار واقعی آن تاثیر بگذارد.
2-ولتاژ کاری
ولتاژ کاری یکی دیگر از مشخصات مهم خازن است که حداکثر ولتاژ مداوم DC یا AC را تعریف میکند که می‌تواند در طول عمر کار خازن، بدون خرابی بر آن اعمال شود. عموما ولتاژ کاری چاپ شده در کنار بدنه خازنها به ولتاژ کاری DC آن اشاره دارد .
مقادیر ولتاژ DC و AC معمولا برای خازن یکسان نیستند، هر ولتاژ DC بیش از حد می‌تواند باعث خرابی شود. بنابراین نتیجه می‌گیریم که اگر خازن در یک محیط خنک و در محدوده ولتاژ نامی خود کار کند، عمر طولانی‌تری خواهد داشت.
حتی اگر دو خازن دارای ظرفیت کاملا یکسانی باشند، ممکن است ولتاژهای کاری آنها متفاوت باشد. اگر یک خازن با ولتاژ کوچک‌تر به جای خازنی با ولتاژ بالاتر جایگزین شود، افزایش ولتاژ ممکن است به خازن کوچک‌تر آسیب برساند.
3-دمای کاری
تغییرات دما در اطراف خازن، به دلیل تغییر در خصوصیات دی‌الکتریک، روی مقدار ظرفیت تاثیر می‌گذارد. اگر هوا یا دمای اطراف خازن خیلی گرم یا خیلی سرد شود، ممکن است مقدار ظرفیت خازن آن قدر تغییر کند که در عملکرد صحیح مدار تاثیر بگذارد.
علت استفاده از خازن در موتور تکفاز
در اصل کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز برای ایجاد گشتاور راه اندازی با به وجود آوردن اختلاف فاز بین سیم بندی اصلی و استارت است.در بعضی از موتورهای تکفاز از دو خازن استفاده میشود که موتور های دوخازنه ، هم گشتاور راه اندازی بالا و هم گشتاور کار خوبی دارند ، به همین علت معمولاً از دوخازن استفاده می شود ، که یکی در لحظه راه اندازی از مدار خارج شده و دیگری در حالت دائم در مدار می ماند.
در موتور الکتریکی تکفاز با استفاده از خازن یک میدان مغناطیس ایجاد می شود و در واقع خازن با یک اختلاف فاز جریانی باعث چرخش و راه اندازی موتور میشود. البته این کار را می توان با یک سیم پیچ کمکی کرد. در واقع روش های مختلفی برای راه اندازی موتور تکفاز وجود دارد که بهترین آن استفاده از خازن است.
انواع خازن مورد استفاده در الکتروموتور های تک فاز القایی
سه نوع متداول از انواع الکتروموتور تک فاز به نام‌های موتور خازن دار، موتور قطب سایه دار و موتورهای فاز اسپیلت وجود دارد. (توضیحات بیشتر را می توانید در مطلب الکتروموتور تک فاز بخوانید).موتورهای تک فاز قطب سایه دار و فاز اسپلیت برای کار کردن نیازی به خازن ندارند. در حالی که موتورهای خازن دار با کمک خازن کار می کنند.
خازن موتور نوع خاصی از خازن است که با موتورهای القایی AC کار می کند، این خازن ها وظیفه راه اندازی موتورهای AC یا روشن کردن آنها برای حفظ کارکرد این گونه موتور ها را بر عهده دارند. خازن های موتور در سه نوع مختلف، موجود هستند
این موتور های با خازن عبارتند از:
- موتور تک فاز با خازن راه انداز
- موتور تک فاز با خازن دائم کار
- موتور تک فاز دو خازنه
هر نوع از این خازن ها کاربرد خاص خود را دارد که برای منظوری مشخص استفاده می شود.در ادامه این نوع خازنها و کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز را شرح می دهیم.
موتور تک فاز با خازن راه انداز
در موتور های تک فاز القایی ما دو سیم با نام های اصلی و کمکی داریم . برای ایجاد گشتاور و راه اندازی مجدد موتور ما به یک اختلاف فاز جریانی بین سیم پیچ اصلی و کمکی نیاز داریم .این اختلاف فاز با یک خازن به نام راه انداز مجدد ایجاد می شود . خازن الکتروموتور راه انداز مجدد نسبت به ابعادی که دارند ، دارای ظرفیت بیش تر و ولتاژ بزرگ تر هستند .این نوع خازن ها به صورت موقت در بخش مدار قرار می گیرند و اگر در زمان طولانی تحت جریان قرار داشته باشند آسیب می بینند ،به همین علت از یک دستگاه کلید گریز از مرکز استفاده می شود که بعد از راه اندازی این خازن را از مدار خارج خواهد کرد .
در این موتورها، کاربرد خازن راه اندازی موتور است. بنابراین خازن فقط برای تامین گشتاور اولیه روتور با افزودن اختلاف فاز به میدان مغناطیسی روتور به کار گرفته می شود. اگر خازن استارت از این نوع موتور جدا شود، هنگامی که نیرو به سیم پیچ استاتور اعمال می شود شروع به چرخش نمی کند، زیرا گشتاور اولیه وجود ندارد.با این حال، پس از اعمال قدرت خارجی، مثل فشار دستی موتور شروع به کار می کند و تا زمانی که برق به سیم پیچ استاتور متصل شود، کار خود را ادامه می دهد. مجدداً، در شروع بعدی، فشار خارجی برای شروع چرخش موتور القایی تک فاز با خازن راه انداز مورد نیاز خواهد بود.
*نقش خازن استارت در موتور تک فاز با خازن راه انداز
این نوع خازن ها وظیفه افزایش گشتاور راه اندازی موتور AC را بر عهده دارند که در برگشت، موتور AC را به سرعت روشن و خاموش می کند. خازن های استارت به اندازه کافی در مدار می مانند تا موتور به سرعت تعیین شده برسد و سپس توسط یک کلید گریز از مرکز از مدار خارج می شود. پس از فرآیند راه اندازی، موتورهای AC با خازن های کارآمدتر کار می کنند.
یک خازن استارت متصل به موتور AC یک تکانش به موتور می فرستد تا آن را راه اندازی کند. سپس یک خازن فعال متصل به موتور AC یک سری تکان های منظم را ارسال می کند که موتور را در حال کار نگه می دارد. در همین حال، یک خازن دوگانه وظیفه تامین انرژی دو موتور مجزا را بر عهده دارد. رایج ترین کاربرد خازن های موتور کولرهای گازی است. این خازن ها در ارتباط با سه موتور مختلف موتور کمپرسور، موتور دمنده و موتور فن کار می کنند.
موتور تک فاز با خازن دائم
موتور تک فاز با خازن دائم کار به گونه ای طراحی شده است که حتی پس از اعمال فشار اولیه نیز قادر به کار بدون خازن نخواهد بود. این نوع خازن موتور به طور دائم به صورت سری با سیم پیچ استارت متصل می شود و همیشه گشتاور خود را از راه خازن استارت تامین می کند.بنابراین خازن نوع دائمی موتور های تک فاز در بهینه سازی گشتاور و راندمان موتور کاربرد دارد و اغلب در همان کار استفاده می گردد .این نوع خازن به صورت پیوسته در مدار می باشد و به همین علت میزان خرابی و مشکلات آن بسیارکم می شود و مشکلات آن از خازن ها ی راه انداز نیز کم تر است .
*نقش خازن استارت در موتور تک فاز با خازن دائم
برای راه اندازی بسیاری از موتورهای تک فاز AC نیاز به میدان مغناطیسی دوار است. یک خازن فعال وظیفه تامین انرژی سیم پیچی فاز دوم (سیم پیچ کمکی) در موتور AC را بر عهده دارد که در عوض یک میدان مغناطیسی دوار ایجاد می کند که موتور را در حال کار نگه می دارد.
این خازن ها به گونه‌ای ساخته شده‌اند که در حین کار کردن موتور AC به‌طور مداوم مورد استفاده قرار می‌گیرند، بر خلاف خازنهای راه‌اندازی که فقط برای راه‌اندازی موتور برای مدت کوتاهی در مدار هستند. به همین دلیل است که این خازن های پلیمری کم تلفات به دلیل طول عمر بیشتر و اتلاف جریان کمتر به عنوان خازن های کارکرده، در مقابل خازن های الکترولیتی که برای استفاده لحظه ای ایده آل هستند، استفاده می شوند.
موتور تک فاز دو خازنه
موتور های تک فاز دو خازنه دارای روتور قفسی است و استاتور آن دارای دو سیم پیچی است که به عنوان سیم پیچی اصلی و کمکی شناخته می شوند. دو سیم پیچ در فضا 90 درجه جابجا شده اند. در این نوع موتور ها دو خازن وجود دارد که یکی در زمان راه اندازی استفاده می شود و به عنوان خازن راه اندازی شناخته می شود. یکی دیگر برای کار مداوم موتور استفاده می شود و به عنوان خازن دائم شناخته می شود.
در این نوع موتورها دو خازن مجزا برای راه اندازی و کار موتور وجود دارد. خازن راه اندازی برای ایجاد فشار شروع در حین کار است. خازن دوم برای ایجاد گشتاور اضافی در حین کار است. این موتور مخلوطی از دو نوع قبلی است، یعنی موتور تک فاز با خازن راه انداز و موتور تک فاز یا خازن دائم کار.این نوع موتور برای عملکرد مناسب به هر دو خازن نیاز دارد. با این حال، درست مانند نوع موتور با خازن راه انداز، این موتور می تواند با فشار خارجی کار کند، در صورتی که خازن استارت از بین رفته یا معیوب باشد.
*نقش خازن در موتور تک فاز دو خازنه
خازنهای دوگانه، خازنهایی هستند که می‌توانند به جای یک موتور الکتریکی، دو موتور الکتریکی را تغذیه کنند. هنگام استفاده از این خازن ها در فضای شما صرفه جویی می کند زیرا دو خازن را در یک خازن ترکیب می کند.
آنها با دو مقدار ظرفیت درجه بندی می شوند که به خازن اجازه می دهد تا برای دو کاربرد مختلف به طور همزمان استفاده شود. خازن های دوگانه اغلب در دستگاه های تهویه مطبوع یافت می شوند. آنها برای تامین برق موتور فن و موتور کمپرسور استفاده می شوند.
تفاوت خازن الکتروموتور دائم و راه انداز
خازن الکتروموتور راه انداز ، مقدار بسیار زیادی از ظرفیت خازنی مورد نیاز خودشان را جهت راه اندازی موتور در یک زمان بسیار کوتاه ( حدود چند ثانیه ) صرف می کند .کارکرد آن ها به صورت دوره ای می باشد و چنانچه اگر به صورت پیوسته در بخش مدار توسط ولتاژ تحت فشار قرار بگیرد خیلی سریع خراب خواهند شد و مشکلات بسیار زیادی برای آن پیش می آید .در صورتی که خازنهای دائمی برای کنترل ولتاژ و جریان سیم پیچی به صورت دائمی استفاده می‌شوند و از این رو چرخه کار پیوسته دارند و معمولا نسبت به خازن راه انداز مقدار ظرفیت خازنی بسیار کمتری دارند.
آیا می‌توان خازن راه انداز را با خازن دائم تعویض کرد؟
تاحدودی متوجه شدیم که کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز چیست اما اینکه آیا می توان خازن راه انداز را با خازن دائم تعویض کرد؟جواب هم بله است و هم خیر. در شرایط اضطراری و غیر عادی خازن دائم می‌تواند به عنوان خازن راه انداز استفاده شود، اما ظرفیت خازنی موجود بسیار کمتر از ظرفیت خازنی است که معمولا خازنهای راه انداز اختصاص داده شده است.مقادیر نامی برای ظرفیت ولتاژ باید مطابق با مقادیر خازن راه انداز اصلی باشد.
اما یک خازن استارت نمی‌تواند به عنوان خازن دائم استفاده شود چرا که نمی‌تواند به صورت دائمی تحت جریان و ولتاژ باشد و در این صورت حتما آسیب خواهد دید.
تشخیص خازن راه انداز از دائم
- ظرفیت خازن راه انداز اغلب بیشتر از ۱۰۰ میکروفاراد و دائم زیر ۱۰۰ میکروفاراد است.
- ظرفیت خازن راه انداز بیشتر از خازن دائم است.
- ولتاژ خازن راه انداز کمتر از ۳۳۰ ولت و دائم کار بیشتر از ۳۷۰ ولت است.
- جنس خازن راه انداز الکترولیتی و دائم کار از نوع روغنی می‌باشد.
مشخصاتی که هنگام تعویض خازن الکتروموتور باید رعایت شود
با توجه به کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز ممکن است به هر علتی مجبور شویم خازن را تعویض کنیم ،مشخصات یک خازن جهت جایگزین کردن یک خازن دیگر در هنگام خرابی مهم است.مشخصات مورد نیاز برای جایگزین کردن خازن موارد زیر هستند:
ولتاژ خازن اصلی یا ولتاژ بهره برداری :
ولتاژ باید حداقل برابر با ولتاژی باشد که در موقع کار اندازه گیری می شود برابر باشد . موتوری که با ولتاژ ۲2۰ کار می کند باید حتما از یک خازن 220 ولتی استفاده کند .البته لازم به ذکر می باشد که طراح موتور با توجه به اینکه مدار سیم پیچی استارت با خازن تبادل انرژی می کند و گاهی ولتاژ خازن تا چند صد ولت (بیشتر از ولتاژ تغذیه) افزایش پیدا می کند، مقدار ولتاژ خازن را انتخاب کرده است. لذا سعی کنید حتما ولتاژ خازن انتخابی شما کمتر از ولتاژ خازن اورجینال روی موتور نباشد.
مقدار ظرفیت خازن بر حسب میکروفاراد :
خازنی که جایگزین می شود ، باید حتما با خازن اصلی منطبق باشد .بهتر است برای عمل کرد مناسب و بهتر الکتروموتور خازن جایگزینی تلرانسی کمتر و یا برابر از خازن اصلی باشد .
فرکانس :
به طور تقریبی همه ی خازن ها مقدار نامی فرکانس ۵۰/۶۰ هرتز هستند .خازنی که جایگزین می کنید باید دارای فرکانس نامی شبکه ای باشد که موتور در آن به کار گرفته می شود .
اتصال ترمینالهای خازن:
اتصالات خازن حتی الامکان بایستی مطابق خازن اصلی باشد. یعنی اگر کابل دار است با مشابه آن جایگزین شود و اگر فیشی و دارای پیچ است در صورتی که با نوع بدون پیچ جایگزین میشود، قابلیت اتصال روی بدنه را از دست می دهد. و یا در صورتی که کابل دار بوده و با فیشی جایگزین گردد احتمال دارد IP کل موتور کاهش یابد.
شکل بدنه ، اندازه و خازن:
تقریبا تمامی خازنهای راه انداز دارای بدنه مدور هستند. خازنهای دائم کار مدور نیز بسیار متداول هستند. اما موتورهای زیادی از طراحی خازن بیضوی استفاده می کنند. از لحاظ الکتریکی هیچ تفاوتی ندارند. در اینجا محل قرارگیری و جا شدن در محل نصب، هم مهم است. اگر فضای جعبه ای که خازن در آن قرار می گیرد خیلی تنگ و محدود نباشد. نوع بدنه مهم نیست.
موارد مهم مربوط به تعویض خازن
چه زمانی خازن بایستی تعویض شود؟
بسته به تعداد دفعاتی که موتور راه اندازی می شود، مقدار بار در هنگام راه اندازی، و دمای محیطی که موتور در آن به کار گرفته می شود هر خازن راه انداز موتور بایستی در نهایت تعویض شود.
چگونه متوجه شویم که خازن راه انداز خراب شده است؟
در بیشتر مواقع خرابی خازنهای راه انداز موتور به دو صورت بروز می کند.درپوش بدنه خازن باد کرده یا بیرون زده است که این حالت معمولا به علت اینکه خازن راه انداز در سیکلهای راه اندازی در زمان بیشتری در مدار قرار داشته است رخ میدهد. و یا درپوش خازن استارت اصطلاحا ورم کرده و احتمالا مقداری از اجزای داخلی نیز بیرون ریخته است که در این حالت به راحتی می توان گفت که خازن نیاز به تعویض شدن دارد.
موتور به آهستگی راه می افتد. آیا خازن خراب شده است؟
ممکن است خازن خراب باشد. احتمالا ظرفیت خازن به علت فرسودگی و استهلاک کم شده است و یا اینکه اجزای دیگر موتور غیر از خازن آسیب دیده اند.
آیا زمان تعویض خازن دائم موتور رسیده است؟
معمولا خازن دائمی موتور دیرتر از خازن راه انداز خراب می شود. پیدا کردن زمان تعویض شدن نسبت به خازن راه انداز به بررسی بیشتری نیاز دارد. خازنهای راه انداز معمولاً هنگامی که خراب می شوند به صورت واضح و مشخص آسیب می بینند. هنگامی که یک خازن دائم شروع به کار در خارج از محدوده مجاز میکند. معمولا به صورت کاهش ظرفیت نسبت به مقدار ظرفیت خازنی نامی، خود را نشان میدهد و یا به عبارتی میکروفاراد کاهش می یابد.
برای اغلب موتورهای استاندارد، یک خازن دائمی دارای تلرانسی است که نشان دهنده مقدار انحراف از ظرفیت نامی درج شده بر روی بدنه آن است. برای اغلب موتورها ، تا هنگامی که مقدار ظرفیت واقعی در محدوده اختلاف ۱۰ درصد با مقدار نامی قرار دارد وضعیت خوب است. اما وقتی که خازن دائمی مورد استفاده خارج از این محدوده قرار گرفت نیاز هست که تعویض شود.
در برخی مواقع، به علت خراب شدن ساختمان خازن یا بعضی مواقع به دلایلی غیر از این، خازن دائمی بعلت فشار درونی باد میکند .آزمایش در این حالت ساده است. اگر خازن باد کرده است زمان تعویض آن است. اگر اندازه گیری با اهم متر اتصال باز یا عدم اتصال را نشان می دهد نیز زمان تعویض خازن است.
چرا خازن دائم آسیب می بیند؟
عوامل مختلفی در کاهش طول عمر خازن دائمی موثر هستند که عبارتند از:
- زمان: همه خازنها برای عمر مشخصی طراحی شده اند عوامل مختلفی می توانند این عمر را کاهش و یا افزایش دهند. اما هنگامی که عمر خازن افزایش می یابد از داخل عملکرد آن کاهش یافته و به مرور ظرفیت خازنی خود را از دست می دهد.
- دما: تجاوز از محدوده دمایی که خازن برای کارکرد در آن محدوده طراحی شده است. طول عمر آن را کاهش می دهد. در حالت کلی، موتورهایی که در محیط های داغ کار می کنند و یا در محیط های با تهویه کم مورد استفاده قرار می گیرند طول عمر خازن به میزان قابل توجهی کاهش یافته که با خنک سازی موتور و خازن می توان طول عمر خازن را افزایش داد.
- جریان:خرابی موتور باعث اضافه بار خازن می شود. این مورد معمولا خیلی کم اتفاق می افتد. در حالتی که موتور به صورت جزئی و یا کلی در سیم پیچها دچار آسیب شود یا موتور متحمل اضافه شود جریان افزایش یافته که این هم در جای خود بر عمر خازن تاثیر می گذارد.
- ولتاژ: این عامل به تنهایی در کاهش طول عمر خازن خیلی موثر است. ولتاژ روی خازن دائم نباید از ولتاژ نامی درج شده بر روی آن تجاوز کند. با کار کردن خازن در ولتاژی کمتر از ولتاژ نامی آن می توان طول عمر خازن را افزایش داد.
خازن دائم موتور تا چه وقت باید کار کند؟
نیمه عمر یک خازن خوب با یک مارک تجاری معتبر (نه خازنی که روی موتور نصب شده است) برای خازن دائم کار ۳۰۰۰۰-۶۰۰۰۰ ساعت کارکرد است. خازنهایی که در کارخانه روی موتور نصب شده اند بعضی اوقات طول عمر خیلی کمتری دارند. در این حالات ممکن است خازن حتی با عمری به کوتاهی ۱۰۰۰ ساعت انتخاب شده باشد و در کارخانه نصب شود،
علاوه بر این با توجه به دلایل آسیب دیدن خازن دائم ، فاکتورهایی که مورد بحث قرار گرفت اگر رعایت شوند به میزان قابل توجهی می توانند طول عمر خازن دائم کار را افزایش دهند.
راه اندازی موتور تک فاز
موتورهای تک فاز برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند و برای راه‌اندازی آنها به توان اولیه نیاز است و موارد زیر باید در نظر گرفته شوند :
- بررسی تنظیمات: ابتدا باید مطمئن شوید که تمام تنظیمات موتور، از جمله ولتاژ و فرکانس مورد نیاز، صحیح تنظیم شده باشند. بررسی کنید که کابلها به درستی به موتور و اتصالات مربوطه متصل شده باشند و در اصطلاح، سربندی موتور تک فاز به شکل درستی شکل گرفته باشد.
- راه‌اندازی موتور: بعد از اتصال به تغذیه، می‌توانید موتور را راه‌اندازی کنید. بسته به نوع و مدل موتور، ممکن است نیاز به فشار دادن یک دکمه (راه اندازی موتور تک فاز با کلید دستی) یا دستور دادن به یک کنترلر خاص داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که مدارهای ایمنی موتور فعال هستند و هرگونه محافظت لازم را در صورت وقوع خطا فراهم می‌کنند.
- بررسی عملکرد: پس از راه‌اندازی موتور، باید عملکرد آن را بررسی کنید. آیا موتور به صورت صحیح در حال چرخش است؟ آیا ولتاژ و فرکانس صحیح است؟ در صورت وجود هرگونه مشکل، باید آن را بررسی و رفع کنید.
علت سوختن خازن موتور تک فاز
باید توجه داشته باشید که موتورهای تک فاز بسیار متنوع هستند و کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز نیز بر اساس کارکرد آنها فرق می کند و دلایل سوختن آنها ممکن است بسته به نوع موتور و شرایط مختلف تفاوت داشته باشد. سوختن خازن موتور تک فاز به دلایل متعددی مرتبط است که در کل سوختن یک موتور تک فاز به معنای مشکل راه‌اندازی آن است.. در ادامه، برخی از علت های رایج سوختن خازن موتور تک فاز را بررسی می‌کنیم:
- عیب خازن: خازنها ممکن است به صورت طبیعی یا به دلیل نوسانات برق و شرایط نامناسب کارکرد خراب شوند. اگر خازن دچار عیب شود، ممکن است در دمای بالا سوخته و خراب شود.
- بار اضافی: اگر موتور به بار اضافی تحت فشار قرار گیرد، جریان برق افزایش می‌یابد و خازن می‌تواند دچار سوختگی شود. این می‌تواند به دلیل اتصال موتور به باری بیش از ظرفیت آن باشد.
- دمای بالا: اگر موتور به طور مداوم در دماهای بالا کار کند، خازن ممکن است سوخته و خراب شود. این می‌تواند به دلیل بسترهای نامناسب خنک کننده موتور، انتقال حرارت نامناسب و یا محدودیتهای دیگر در سیستم خنک کننده باشد.
- ولتاژ نامناسب: اگر ولتاژ تغذیه به موتور تک فاز، بیش از حد مجاز باشد، ممکن است یکی از علت های سوختن خازن موتور تک فاز باشد. ولتاژ بالا می‌تواند به دلیل نوسانات برق، خطاهای سیستم تغذیه یا تنظیمات نادرست باشد.
- عمر خازن: خازنها با گذشت زمان و استفاده ممکن است خراب شوند. این معمولاً به دلیل خستگی مواد داخلی خازن، عملکرد نامناسب و زمان استفاده طولانی بدون تعویض خازن رخ میدهد.
برای تشخیص دقیق علت سوختن خازن موتور تک فاز و جلوگیری از آن، با توجه به کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز بهتر است از یک تکنسین ماهر الکترونیک یا تعمیرکار موتورها مشاوره بگیرید. آنها می‌توانند با بررسی دقیق و تست‌های لازم، علت سوختن خازن را مشخص کرده و راهکارهای مناسب را ارائه دهند.
نحوه تست موتور تک فاز خازن دار
برای تست موتور تک فاز خازن دار، می‌توانید از روشهای زیر استفاده کنید:
- اتصال موتور: موتور تک فاز را به منبع تغذیه الکتریکی وصل کنید. از طریق کابلها و اتصالات، اتصال مناسب را بین موتور و منبع تغذیه ایجاد کنید.
- تست جریان: با استفاده از اهم‌متر، جریانی که موتور مصرف میکند را اندازه‌گیری کنید. برای این منظور، اهم‌متر را در مدار جریان موتور قرار داده و جریان را خوانده و ثبت کنید. به این روش تست الکتروموتور تک فاز با اهم متر گفته می شود.
- تست ولتاژ: با استفاده از ولت‌متر، ولتاژی که به موتور تحویل داده میشود را اندازه‌گیری کنید. بررسی کنید که ولتاژ تحویلی به موتور در محدوده مورد انتظار قرار دارد.
- تست خازن: ابتدا باید خازن را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که درست عمل میکند. بررسی خازن می‌تواند شامل بررسی ویژگی‌های خارجی خازن مانند ترک‌ها، خوردگی، نشتی و همچنین بررسی برچسب خازن برای اطمینان از مقادیر ظرفیتی صحیح باشد. سپس، عملکرد خازن را بررسی می‌کنیم. برای انجام این کار، خازن را از موتور جدا کنید و آن را بررسی کنید. اندازه‌گیری مقاومت خازن و همچنین بررسی ولتاژ و جریان خازن به عنوان بخشی از تست خازن می‌تواند مفید باشد.
توجه داشته باشید که تست خازن موتور تک فاز بر اساس کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز ، ممکن است نیازمند تجهیزات خاصی باشد و بهتر است برای انجام تست‌های دقیق‌تر و مطمئن تر به دستورالعمل سازنده موتور و خازن مراجعه کنید. همچنین، رعایت اصول ایمنی الکتریکی در هنگام انجام هر گونه تست الکتریکی ضروری است.
تست خازن موتور تک فاز
برای تست خازن موتور تک فاز، روشهای مختلفی وجود دارد:
- تست بررسی بار: این روش برای بررسی عملکرد خازن استفاده میشود. برای انجام این تست، خازن باید قطع و وصل شود و سپس بررسی میشود که آیا خازن توانایی ایجاد بار الکتریکی دارد یا خیر.
- تست جریان نشت: در این روش، با استفاده از مولتی‌متر، جریان نشت خازن اندازه‌گیری میشود. با تغییر ولتاژ خازن، جریان نشت باید تغییر کند. اگر جریان نشت بیش از حد مجاز باشد، خازن ممکن است خراب یا دچار نقص باشد.
- تست خازن با استفاده از مولتی‌متر: با استفاده از مولتی‌متر، می‌توانید خازن را تست کنید. با تنظیم مولتی‌متر روی حالت اهم و اتصال دو سر خازن به مولتی‌متر، مقاومت خازن را اندازه‌گیری کنید. اگر مقدار مقاومت بسیار کم یا صفر باشد، خازن ممکن است خراب باشد.
نتیجه گیری
در این مطلب کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز را شرح دادیم و همینطور توضیح دادیم که خازن وسیله‌ای الکتریکی است که می‌تواند بار و انرژی را در خود ذخیره کند. خازنها انواع مختلفی دارند و همه آنها شامل حداقل دو هادی هستند که توسط یک عایق از یکدیگر جدا شده‌اند و به این هادی‌ها صفحات خازن نیز می‌گویند.
کاربرد خازن درالکتروموتور تکفاز بدین صورت است که ، در موتور الکتریکی تکفاز با استفاده از خازن یک میدان مغناطیس ایجاد می شود و در واقع خازن با یک اختلاف فاز جریانی باعث چرخش و راه اندازی موتور میشود. البته این کار را می توان با یک سیم پیچ کمکی کرد. در واقع روش های مختلفی برای راه اندازی موتور تکفاز وجود دارد که بهترین آن استفاده از خازن است.
خازن موتور نوع خاصی از خازن است که با موتورهای القایی AC کار می کند، این خازن ها وظیفه راه اندازی موتورهای AC و یا روشن کردن آنها و حفظ کارکرد این گونه موتور ها را بر عهده دارند. خازن های موتور در سه نوع مختلف، موجود هستند که عبارتند از : موتور تک فاز با خازن راه انداز ، موتور تک فاز با خازن دائم کار و موتور تک فاز دو خازنه که هر نوع از این خازن ها کاربرد خاص خود را دارد که برای منظوری مشخص استفاده می شود.