لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور
لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور – شیبا صنعت
لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور برای تقویت و محافظت از موتور الکتریکی طراحی شدند که حفاظت از موتورها، عمر طولانی تر موتورها و کاهش زمان خاموشی دستگاه و موتور را پشتیبانی میکند. مجموعه لوازم جانبی و قطعات یدکی الکتروموتور محصولاتی هستند که یک موتور را بهبود میبخشد یا کامل میکند.
این لوازم جانبی کنترل یا محافظت از موتور را فراهم میکند. که با گذر عمر الکتروموتور، برخی از قطعات ممکن است نیاز به تعویض و تعمیر داشته باشند. همه کسانی که به نحوی با الکتروموتور سروکار دارند میدانند که یک موتور الکتریکی انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند که محور خروجی را به حرکت در میآورد و بسته به عملکرد موتور، این شفت یا محور خروجی میتواند باعث به گردش در آمدن چرخ صنعت در کاربری های مختلف میشوند.
انواع مختلفی از موتورها در ماشینهای صنعتی وجود دارد، اما مهمترین آنها موتورهای پمپ هستند که پمپ هیدرولیک (عمدتاً برای بالابری و فرمان استفاده میشود) و موتورهای کششی که بر روی یک محور محرک یا گیربکس (برای رانندگی استفاده میشود) نصب میشوند.
امروزه اکثر سیستم های صنعتی جدید به الکتروموتور DC یا الکتروموتور AC مجهز میشوند. ثابت شده است که موتورهای AC قابل اعتمادتر هستند و به تعمیر و نگهداری بسیار کمتری نسبت به موتورهای DC نیاز دارند.(رجوع به مقاله تفاوت الکتروموتور AC و DC).
به طور کلی بررسی و آشنایی با لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور به متخصصین این حوزه در نگهداری و حفظ موتور الکتریکی کمک میکند. ما قبلاً در مقاله بررسی اجزای اصلی الکتروموتور توضیحی اجمالی درباره قطعات موتور الکتریکی داشتیم ولی در اینجا توضیح کاملتر همراه با عکسهای درباره لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور مربوطه را ارائه میدهیم:
قطعات الکتروموتور
- شفت الکتروموتور
- خار الکتروموتور
- براکت جلو یا درب جلو الکتروموتور
- روتور الکتروموتور
- بلبرینگ
- رولبرینگ
- استاتور الکتروموتور
- پوسته الکتروموتور (چدن، آلومینیوم و استیل)
- خازن
- ترمینال
- درب جعبه ترمینال الکتروموتور
- گلند
- براکت عقب یا درب عقب
- پروانه یا فن
- کاور پروانه
- ترمیستور حرارتی (PTC – P100)
- فلنج الکتروموتور
شفت الکتروموتور
اصلیترین بخش لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور، شفت الکتروموتور است. در موتور الکتریکی تکفاز یا سه فاز شفت شامل قسمت مرکزی دستگاه میشود. این قطعه روتور و سیستم خنک کننده را در بر میگیرد. نیروی گشتاور الکتریکی تولید شده از طریق همین پیکره بندی به ادوات دیگر مانند گیربکس منتقل میشود.
خار الکتروموتور
خارها یکی از لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور هستند، که در واقع از اتصالات موقت میباشند که بین شفتها و قطعات متصل به آنها قرار میگیرند و باعث انتقال نیرو و حرکت میشوند. خارها را بین شیارهای ایجاد شده روی دو قطعه قرار میدهند که میتواند بدون لقی باشد یا اینکه لقی داشته باشد.
براکت جلو یا درب جلو الکتروموتور
براکت جلو یا همان درب جلوی دینام، با حداقل سه پیچ یا بیشتر به الکتروموتور متصل شده است. براکت جلو یکی از لوازم جانبی اصلی موتور است که برای حفاظت از پوشش موتور طراحی شده است. براکت جلو موتور در واقع وظیفهی حفاظت از موتور را بر عهده دارد و در قسمت جلوی دینام قرار میگیرد.
روتور الکتروموتور
به قسمت متحرک الکتروموتور روتور میگویند که در واقع از ورقه های نازک فلزی(فولاد) ساخته شده که در درون آن هستههایی از جنس آلومینیوم یا مس قرار دارد. روتور(rotor) در داخل استاتور قرار دارد و بر روی شفت موتور AC نصب میشود. دلیل این چرخش و حرکت انرژی الکتریکی وارد شده به الکتروموتور است. این قسمت از مهمترین لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور است.
بلبرینگ
بلبرینگ ها قطعاتی هستند که بین روتور و محور یاتاقان استاتور قرار میگیرند. هر بلبرینگ از دو طوقه تشکیل میشود. یک طوقه ثابت است و به استاتور وصل شده و طوقه دوم متحرک است که روی محور روتور قرار میگیرد و همراه آن گردش میکند. به منظور کاهش اصطکاک در بین دو طوقه از ساچمه استفاده میکنند، این گلولهها ضمن حفظ فاصله بین طوقه سطح تماس آنها را نیز به حداقل میرسانند.
رولبرینگ
یکی دیگر از لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور رولبرینگ است. معمولاً از رولبرینگها در موتورهای الکتریکی با قدرت حدود 150 اسب بخار و بالاتر نیز استفاده میشود. رولبرینگ ها قادرند بارهای شعاعی را تا میزان قابل قبولی تحمل کنند، اما توانایی تحمل بارهای محوری را ندارند.
استاتور الکتروموتور
به قسمت غیر متحرک الکتروموتور یا موتور الکتریکی استاتور میگویند که شامل چندین سیم پیچ است. هنگامی که یک جریان متناوب به آن اعمال شود، قطبیت آن همیشه تغییر می کند. هنگامی که منبع تغذیه به استاتور داده میشود، جریان متناوب AC از سیم پیچ های استاتور برای ایجاد یک میدان الکترومغناطیسی در سراسر میله سیم پیچ ها جریان مییابد.
پوسته الکتروموتور (چدن، آلومینیوم و استیل)
بدنه الکتروموتور یا محفظه عایق است که در برابر حرارت بالا، انبساط و انقباض،ارتعاش مکانیکی و شوک های الکتریکی، آلودگی و رطوبت هوا مقاومت کند. عایق به وسیله کلاسها تعریف می شود که حد مجاز برای حداکثر دمای کار موتور کلاس های A،B،F و H مورد استفاده قرار میگیرد.
خازن
خازن را با حرف C که ابتدای کلمه Capacitor است نمایش میدهند. با توجه به اینکه بار الکتریکی در خازن ذخیره میشود، برای ایجاد میدانهای الکتریکی یکنواخت میتوان از خازن استفاده کرد. خازنها میتوانند میدانهای الکتریکی را در حجمهای کوچک نگه دارند، به علاوه میتوان از آنها برای ذخیره کردن انرژی استفاده کرد.
ترمینال
در واقع برای اتصال سیم های برق الکتروموتورهای تک فاز یا سه فاز از یک محفظه اتصالاتی استفاده میشود که به آن ترمینال الکتروموتور یا تخته کلمپ نیز میگویند. ترمینال های الکتروموتور به این دلیل تولید شده و به کار گرفته میشوند تا، یک الکتروموتور را با ریسک کمتر و اطمینان بیشتری به سیستم برق متصل کنند.
درب جعبه ترمینال الکتروموتور
درپوش جعبه ترمینال است. درب جعبه ترمینال میتواند از جنسهای مختلفی نظیر چدنی، آلومینیومی، پلاستیکی و باکالیت و … باشد. از ورود گردو غبار و مواد آلاینده و حتی برخورد ضربه به داخل سیم و کابلها جلوگیری میکند.
گلند
گلند کابل وسیلهای است که از آن برای اتصال کابل به جعبه تقسیم استفاده میشود. گلندها به صورت پلاستیکی، پلیمری و فلزی در اندازههای متفاوتی تولید میشوند که انتخاب هر گلند بر اساس سطح مقطع کابل مورد نظر صورت میپذیرد.
براکت عقب یا درب عقب
به آن درب الکتروموتور هم میگویند که در حقیقت همان دری جلو یا عقب دینام است که با حداقل سه پیچ یا بیشتر به الکتروموتور متصل شده است. الکتروموتور از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک کاربری ویژه ای دارد. براکت الکتروموتور یکی از لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور است که برای حفاظت از پوشش موتور طراحی شده است.
پروانه یا فن
سیستم فن در جریان خنکسازی الکتروموتور وظیفه تامین هوای مورد نیاز برای این فرآیند را برعهده دارد. فن الکتروموتور را معمولاً به صورت پروانهی هواکش در جلوی موتور الکتریکی میبینیم. این قطعه نیز از مهمترین لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور است، که برای پایین نگه داشتن دمای موتور الکتریکی ضروری است.
کاور پروانه
محافظ پروانه خنک کن الکتروموتور یکی از لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور است که جهت کاور کردن یا محافظت کردن از پروانهی خنک کن الکتروموتور مورد استفاده قرار میگیرد تا از ورود اشیاء خارجی به داخل الکتروموتور و اصابت آن به پروانه و در نتیجه آسیب دیدن و شکستن پروانه جلوگیری کند.
ترمیستور حرارتی (PTC – P100)
ترمیستور یک سنسور مقاومت غیر خطی کوچک است که میتواند در داخل عایق سیم پیچ یک الکتروموتور تعبیه شود تا ارتباط حرارتی نزدیک با سیم پیچ فراهم شود. ترمیستور از مواد اکسید فلزی یا نیمه هادی ساخته میشود. رابطه بین مقاومت و دما غیر خطی است و با تغییرات دمایی کم در اطراف نقطه تنظیم شده مقاومت به شدت تغییر میکند.
فلنج الکتروموتور
یکی از مهمترین لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور، فلنج است. این قسمت از الکتروموتور،یک قطعه فلزی دیسکی شکل است که عامل اتصال بین لولا با ریل میباشد. زائده طراحی شده بر لبه های این قطعه عامل استحکام آن است. از فلنج ها برای اتصال در لوله ها، قطعات مکانیکی، الکتروموتور و غیره استفاده میگردد.
نتیجه گیری
در این مطلب متوجه شدیم که هرکدام از لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور چه کاربردی دارند و در کدام قسمت الکتروموتور به کار میروند، بنابراین با آشنایی در این زمینه میتوانیم دستگاه خود را از مشکلات جدی تر محافظت کنیم و مانع بروز هزینه های جانبی بیشتر بشویم.
بنابراین صرف نظر از اینکه سیستم ما الکتروموتور تک فاز باشد یا الکتروموتور سه فاز، قطعات آن یکسان هستند و در مطلب لوازم جانبی و قطعات الکتروموتور سعی کردیم تا حدودی به بررسی جزئیات آنها بپردازیم .
