الکتروموتور ضد انفجار (EX) چیست؟
الکتروموتور ضد انفجار یا EX که مخفف Explosion Proof Electric-Motor است در صنعت با نام هایی مانند الکتروموتور ضد جرقه یا الکتروموتور EX هم معرفی می شود.در مجموعه شیبا صنعت فروش الکتروموتور ضد انفجار با برندهای میکسان ترکیه و زیمنس انجام می شود.
همینطور می توانید برای مقایسه قیمتها به لیست قیمت های الکتروموتور مراجعه کنید. یا جهت کسب اطلاعات بیشتر به مطالعه مطلب انتخاب الکتروموتور ضد انفجار مناسب بپردازید.
محیط های انفجاری چگونه تعریف می شوند:
در صورتی که متقاضی خرید الکتروموتور ضد انفجار باشیم ،ابتدا باید بدانیم الکتروموتور ضد انفجار در چه محیط های صنعتی به کار برده می شود و سپس با خصوصیات آن آشنا شویم:
در مکان هایی که گازها، مایعات و بخارهای قابل اشتعال وجود دارد، بنا بر حساسیت مکانی و ایمنی که باید برای آن مکان در نظر گرفته شود، از الکتروموتورهای ضد انفجار استفاده می شود که از انتشار جرقه به بیرون از ترمینال باکس ویا از داخل موتور به محیط بیرون جلوگیری می کند. در چنین مکان هایی از الکتروموتورهای ضد انفجار استفاده می شود.
جدیدترین محصولات الکتروموتور ضدانفجار
مشاوره قبل از خرید
برای خرید الکتروموتور ضدانفجار نیاز است که بسیاری از موارد مانند توان موتور، دور موتور، محل نصب موتور و از همه مهم تر محیط اطراف آن بررسی شود. همکاران ما در شیباصنعت آماده پاسخگویی به شما عزیزان برای انتخاب بهتر و راهنمایی قبل از خرید بصورت رایگان هستند.
روی مشاهده همه کلیک کنید و برای انتخاب محصول مورد نظر خود موارد مربوطه را فیلتر کنید.
تقسیم بندی الکتروموتورهای ضد انفجار بر اساس مکان
Zone 0 یا مناطق بسیار حساس: این نواحی در معرض گازها و بخارات قابل انفجار هستند.
Zone 1 یا مناطق نیمه حساس: این نواحی همیشه آلوده نیستند ولی در معرض آلودگی قرار دارند.
Zone 2 یا مناطق با حساسیت کم: این ناحیه امن تر از ناحیه زون 1 است ولی ممکن است نشتی رخ دهد.
به صورت کلی مطابق استاندارد اروپا، کد الکتروموتورهای ضدانفجار به 4 قسمت تقسیم می شود:
- عبارت ثابت EEx
- یکی از حروف d و p و e و n که بیانگر نوع حفاظت موتور است.
- گروه کلاس موتور IC و IIC
- حداکثر درجه حرارت سطح موتور
عبارت EEx مشخص کننده الکتروموتور های قابل استفاده در مناطق خطرناک انفجاری می باشد و نشان دهنده ضدانفجار بودن الکتروموتور است.
حروف d و p و e وn که نشان دهنده نوع حفاظت موتورهستند، با فاصله بعد از EEx نوشته می شود که شرح آن در ادامه آمده است:
- EExd.a : در این موتورهای ضدانفجار اگر جرقه یا احتراقی صورت گیرد، به هیچ وجه به خارج الکتروموتور انتشار پیدا نمی کند و باعث ایجاد احتراق در محیط نمی گردد. این موتورها دارای پوشش و پوسته ضخیمی بوده و وزن آنها بیشتر از مدل های ضدانفجار مشابه دیگر است. محدوده کاری این موتورها در Zone1 و محیط های انفجاری خطرناک می باشد.
- EExde.b : در این موتورها علاوه بر خود الکتروموتور، ترمینال آن نیز ضدانفجار است و از امنیت بالاتری برخوردار است.
- EExp.c : در این الکتروموتورهای ضدانفجار، محیط داخلی الکتروموتور توسط هوا یا یک گاز بی اثر تحت فشار قرار گرفته و بدین وسیله اتمسفر داخل موتور از اتمسفر خارجی جدا شده و احتمال بروز انفجار در محیط بیرونی کاهش یافته و یا از آن جلوگیری می شود. این موتورها را می توان در حوزه کاری 1 مورد استفاده قرار داد.
- EExn.d : به این موتورها ضدجرقه هم می گویند و در ساخت آنها موارد امنیتی لحاظ شده که در هنگام کار در شرایط عادی و غیر عادی هیچگونه جرقه ای که باعث احتراق اتمسفر انفجاری محیط گردد، نشود. درجه انفجاری EExn پایین تر از EExd بوده و در حوزه 2 محیط های انفجاری کاربرد دارد و درحوزه 1 استفاده نمی گردد.
- EExe.e : مشابه موتورهای EExn بوده که موارد سختگیرانه تری جهت بهبود در شرایط کاری آنها انجام گرفته است و این موتورها نیز در حوزه 2 کاربرد دارند ولی در شرایط خاص در حوزه1 نیز استفاده می شوند.
به صورت کلی الکتروموتورهای ضدانفجار به لحاظ امنیت به ترتیب عبارتند از:
EEx de>EEx d>EEx p>EEx e>EEx n
نکته قابل توجه این است که ، اگر دستگاه شامل ترکیبی از انواع حفاظت باشد، بجای استفاده از یک حرف بعد از عبارت EEx از چند حرف استفاده می شود که نشان دهنده حفاظت های مختلف الکتروموتور می باشد.
در زیر نوع حوزه هایی که موتورهای قابل استفاده در آن مجاز هستند یا خیر مشخص شده است.
نوع حوزه موتورهای قابل استفاده:
حوزه صفر: استفاده از هیچ نوع موتور الکتریکی مجاز نمی باشد.
حوزه یک: استفاده از موتورهای با حفاظت EExd و EExp و EExe مجاز می باشد.
حوزه دو: استفاده از موتورهای با حفاظت EExd و EExp و EExe و EExn مجاز می باشد.
گروه کلاس موتور: الکتروموتورهای ضد انفجار بسته به قابلیت استفاده در مناطق خطرناک به دو گروه تقسیم بندی می شوند:
گروه I : موتورهایی که در معادن و در محیط هایی که غبار ذغال سنگ و دیگر غبارهای قابل اشتعال در آن موجود باشد استفاده می گردند.
گروه II : موتورهایی که در مناطق هیدروکربنی و فضاهایی که گازهای قابل اشتعال در آن وجود دارد قابل استفاده هستند. این گروه شامل 3 زیر مجموعه می باشند:
IIA :این گروه معمولاً شامل گازها و بخارات اتان، پروپان، بوتان، پنتان، هگزان، نوتان، دکان، استیک اسید، استون، متانول، تولولن، اتیل استات و غیره می باشند.
IIB :مهمترین گازهای این گروه معمولاً اتلین، دی متیل اتر، اتیل اتر، دی اتیل اتر، اکسید اتیلن و غیره می باشند.
IIC :از مهمترین بخارها و گازهای موجود در این گروه می توان به هیدروژن، دی سولفید کربن، استیلن و اتیل نیترات اشاره نمود.
و نوع IIC آن دارای بالاترین حفاظ ایمنی است.
کلاس دمایی الکتروموتورهای ضد انفجار
حداکثر دمای سطح الکتروموتور T6 -T1 :از آنجا که تماس گازها و بخارهایی با قابلیت انفجار با یک سطح داغ هم می تواند باعث انفجار آنها گردد، ضرورت دارد که حداکثر دمای سطح داخلی و خارجی موتورهای ضدانفجار نیز تحت کنترل بوده و دقت شود که با حفظ یک فاصله ایمنی از میزان دمای احتراق گازهای موجود در محیط بیشتر نگردد.
استاندارد توصیه می کند که دمای الکتروموتور 20 درصد کمتر از دمای احتراق مخلوط گازی قابل انفجار در محیط نصب باشد. این درجه بندی را با حرف T نمایش داده و برحسب نوع استاندارد از T6-T1 تقسیم بندی می نمایند. موارد زیر درجه حرارت سطح الکتروموتور بر حسب استانداردهای مختلف و طبقه بندی T6-T1 را نشان می دهند:
T1 : بالای 450 درجه سلسیوس
T2 : از 300 تا 450 درجه سلسیوس
T3 : کاز 200 تا 300 درجه سلسیوس
T4 : از 135 تا 200 درجه سلسسیوس
T5 : از 100 تا 135 درجه سلسیوس
T6 : از 85 تا 100 درجه سلسیوس
جدول درجه حرارت سطح الکتروموتور بر حسب استانداردهای مختلف و طبقه بندی T6-T1
(برای مشاهده جدول با موبایل ، آن را در حالت افقی نگه دارید.)
حداکثر دما(درجه سانتی گراد) | IEC 79-0 | BS 5501-1 | Celenen en 50014 | UI 698 |
450 | T1 | T1 | T1 | T1 |
300 | T2 | T2 | T2 | T2 |
280 | - | - | - | - |
260 | - | - | - | - |
230 | - | - | - | - |
215 | - | - | - | - |
200 | T3 | T3 | T3 | T3 |
180 | - | - | - | - |
165 | - | - | - | - |
160 | - | - | - | - |
135 | T4 | T4 | T4 | T4 |
120 | - | - | - | - |
100 | T5 | T5 | T5 | T5 |
85 | T6 | T6 | T6 | T6 |
منابع ایجاد جرقه و مقادیر مشخصه آنها
با وجود کاربرد مناسب حفاظت اولیه ضد انفجاری، مناطق، حتی اگر از لحاظ فضا محدود شده باشند، اغلب در حالتی قرار خواهند داشت که نمی توان مانع بوجود آمدن یک فضای قابل انفجار شد. در این مناطق برای بی اثر کردن منابع ایجاد جرقه باید احتیاط هائی را در نظر گرفت تا یک فضای قابل انفجار موجود نتواند مشتعل شود.
اشتعال شعله
اشتعال بوسیله یک شعله یک اشتعال خارجی شناخته می شود. اگر فضای قابل انفجار بوسیله شعله مشتعل شود، شعله به سرعت در جهت شعاعی از نقطه اشتعال منتشر می شود. وقتی مقدار انرژی موجود خیلی کم باشد، شعله منتشر نخواهد شد بطوریکه به علت اتلاف حرارت ناشی از انتقال حرارت به فضای قابل انفجار، دمای شعله به زیر دمای احتراق افت می کند و شعله به همین خاطر خاموش می شود.
اشتعال بوسیله جرقه
درمورد جرقه یا ذرات گداخته منبع اشتعال فقط یک انرژی محدود دارد که نسبتا سریع در اطراف مثلا قابل انفجار آزاد می گردد. مورد با ضریب هدایت حرارتی بالاتر حرارت را سریعتر رها می سازد. این همچنین به دانسیته فضای انفجار و گرمای ویژه آن بستگی دارد.
پارامترهای موثر بر قابلیت اشتعال
خواص مخلوط، خواص نحوه اتصال و مشخصه های الکتریکی مانند جریان، ولتاژ و مقاومت از جمله پارامترهای مهمی است که بوسیله تست ها موثر بر قابلیت اشتعال شناخته شده است.
خواص مخلوط
محتویات گاز، نسبت اختلاط و شرایط محیط شامل فشار، دما و رطوبت
تمام تست ها در نتایج اولیه تایید می کند که دستیابی به بیشترین قابلیت انفجار مخلوطهای مختلف گاز و هوا یا به عبارتی حداقل انرژی اشتعال آنها بر مبنای طبقه بندی آنها در گروه انفجاری رخ می دهد.
حداقل انرژی یک مخلوط گاز یا بخار هوا کوچکترین انرژی الکتریکی است که از تخلیه یک خازن قادر به مشتعل نمودن قابل اشتعال ترین مخلوط از آن گاز یا بخار و هوا در فشار 1 بار و دمای 250 درجه سانتی گراد بدست می آید. اشتعال پذیری مخلوط های مختلف گاز یا بخار هوا تا حد ماکزیمم در اثر افزایش فشار اضافه می شود و سپس دوباره کاهش می یابد.
محدوده اشتعال مخلوطهای گاز یا بخار یا هوا با افزایش دما بسط می یابد یا به عبارتی پایین ترین حد اشتعال افت می کند و بالاترین حد اشتعال بیشتر از بالاترین حد اشتعال مخلوط در دمای اتاق می شود. این اثر دما نسبت به فشار اولیه قابل ملاحظه تر و نیز ملموس تر است.
خواص نحوه اتصال
مواد اتصال و سرعت جدا شدن
مواد اتصال اثر قابل ملاحظه ترین روی انرژی اشتعال نسبت به شکل اتصال دارد.
با زیاد شدن سرعت جدا شدن الکترودها حداقل جریان اشتعال کاهش می آید. تغییر سرعت جدا شدن از 1 cm/s به 210 cm/s باعث 30% کاهش در جریان اشتعال می شود.
استانداردهای الکتروموتور ضد انفجار
مقدار نامی و عملکرد IEC 60034-1
روشهای تعیین تلفات و راندمان IEC 60034-2
کلاس بندی و درجه حفاظت (کدIEC 60034-5 (IP
روشهای خنک سازی (کد IEC 60034-6 (IC
نحوه نصب (کد IEC 60034-7 (IM
علامت گذاری ترمینال و راهنمای جهت چرخش IEC 60034-8
محدوده نویز IEC 60034-9
لرزه های مکانیکی (ارتعاشاتIEC 60034-14(
ابعاد خروجی برای ماشینهای الکتریکی IEC 60072-1
تجهیزات الکتریکی برای محیطهای مستعد انفجار-الزامات اصلی EN 50014
محفظه ضد آتش d ”EN 50016”
افزایش سطح ایمنی e ”EN 50019”
دستورالعمل های اروپاپی
راهنمای محیطهای انفجاری ATEX 94/9/EC و گواهینامه ها
(برای مشاهده جدول با موبایل ، آن را در حالت افقی نگه دارید.)
اندازه قریم | شماره | محدوده حرارت |
132-71 | ATEX 02 CESI 139 | 55- تا 50 درجه سانتی گراد |
315-160 | ATEX 02 CESI 071 | 55- تا 50 درجه سانتی گراد |
400-355 | ATEX 03 CESI 048 | 55- تا 50 درجه سانتی گراد |
نواحی مختلف و موتورها
جدول زیر خلاصه مشخصات موتورهایی است که می توانند در فضاهای خاص نصب شوند. مطابق با راهنمای ATEX، موتورها با فضاهای انفجاری که مخلوطی از هوا و گاز و یا غبار هستند سازگار شده اند که به ترتیب با علامت G و یا D نشان داده می شوند. در حالتی که غبارها رسانا هستند، استفاده از هیچ موتوری از گروه 3D مجاز نمی باشد.
0 | 1 | 2 | SAFE |
- | 2G | 3G | صنایع استاندارد |
- | 2GD | 3GD | 3D |
- | 2GD | 2GD | 2D |
نامگذاری
جدول اطلاعات الکتریکی مطابق با جدول نشان داده شده در زیر است. موتورهای طبقه مربوط به اختلاط 2G/2D کلا به نام طبقه 2G مشخص شده اند.
سری | گروه | طبقه | نوع حفاظت | گروه | کلاس حرارت حداکثر دمای سطوح | اندازه فریم |
D5C | II | 2G | EExd | II B | T4 | 71-400 |
D5X | II | 2G | EExde | II B | T4 | 400-71 |
D5A | II | 2D | IP 65 | - | T135 | 400-71 |
D5T | I | M2 | EExd , EExde | I | - | 315-16 |
محدودیت شرایط
مقادیر نشان داده شده مربوط به نصب در محدوده دمایی 400 C و ارتفاع 1000 از سطح دریا می باشد.
بلبرینگ ها
جدول زیر انواع بلبرینگها ی موتور EX را نشان می دهد. برای نیروهای بزرگتر مطابق درخواست تنظیم می شود.
سایز فریم | D-end | N-end |
71 | 6202-2z | 6202-2z |
80 | 6204-2z | 6204-2z |
90 | 6205-2z | 6205-2z |
100 | 6206-2z | 6206-2z |
112 | 6206-2z | 6206-2z |
132 | 6208-2z | 6208-2z |
M 160-180 | Z-C3-6310 | Z-C3-6209 |
L 180 | Z-C3-6310 | Z-C3-6210 |
200 | Z-C3-6312 | Z-C3-6210 |
225 | Z-C3-6313 | Z-C3-6213 |
250 | Z-C3-6314 | Z-C3-6213 |
280 دوپل | Z-C3-6314 | Z-C3-6214 |
280<چهارپل | UN2217-EC-C3 | Z-C3-6214 |
315 دوپل | Z-C3-6316 | C3-6214 |
315<چهارپل | NU2219-EC-C3 | C3-6214 |
جعبه ترمینال و ورودی کابل ها
موتورهای سایز 71 تا 132 یک جعبه ترمینال اصلی در سمت راست دارند (وقتی از سمت شافت نگاه می کنیم در B3)و به صورت نرمال با 6 ترمینال مجهز شده اند. جعبه ترمینال می تواند یک گردش 90 درجهای داشته باشد.
مشخصات جعبه ترمینال و ورودی کابل ها
سایز فریم | نوع ترمینال | رشته های ترمینال | سوراخ ورودی کابل |
90-71 | ترمینال های رشته ای | M6 | M25*1.5 |
132-100 | ترمینال های رشته ای | M6 | M32*1.5 |
حفاظت سطحی
سطوح بیرونی: رنگ آمیزی استاندارد شامل اپوکسی وینیل/رنگ پلی آمیدیک با ضخامتی که کمتر از 50 میکرومتر نیست می گردد. مطابق سفارش پروسه رنگ آمیزی مخصوص نیز که شامل رنگ اضافه پلی اکریلیک می گردد، قابل اجرا می باشد. مجموعه ضخامت کمتر از 200 میکرومتر نمی گردد.
سطوح داخلی: موتورها معمولا با حالت ضد گرما در سطوح داخل تهیه می شود.
الکتروموتورهای ضدانفجار در برندهای مختلف مثل میکسان و زیمنس در بازار موجود است که برای دریافت قیمت های زیمنس می توانید تماس بگیرید و لیست قیمت الکتروموتورهای ضد جرقه میکسان را می توانید دانلود و مشاهده کنید.