تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون

تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون – شیبا صنعت
این مطلب درباره تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون است. ما در نوشتههای قبلی الکتروموتور تک فاز و همینطور الکتروموتور سه فاز را بررسی کردیم و درباره مزایا و معایب و کاربردهای متنوع آن و همینطور پرفروشترین آنها که عبارتند از الکتروموتور سه فاز آلومینیومی 1400 دور و الکتروموتور تک فاز چدنی 1400 دور است را نام بردیم.
همانطور که میدانیم الکتروموتور وسیله ای است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند، و در واقع قلب تپنده همه صنایع و تولیدی ها است. همچنین در اغلب صنایع سبک و سنگین و حتی در مصارف خانگی مورد استفاده است.
اما مسئله مهم دیگر تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون مطلبی است که در ادامه درباره آن توضیح میدهیم. در واقع بسیاری از مردم اغلب در مورد اصطلاح “موتورهای سنکرون و آسنکرون” و هدف دقیق آنها سردرگم هستند.
اطلاعات زیر روشهای کار کلی موتورهای سنکرون و آسنکرون، مزایای آنها و اهدافی را که هر موتور میتواند به آن دست یابد، شرح میدهد. تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون و بررسی عملکرد و مزایا و معایب این دو الکتروموتور از مسائل مهم برای کسانی است که با موتورهای الکتریکی سرو کار دارند.
در یک توضیح کلی و خیلی خلاصه برای تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون، میتوان گفت که موتور سنکرون ماشینی است که سرعت روتور و سرعت میدان مغناطیسی استاتور برابر است. موتور آسنکرون ماشینی است که روتور آن با سرعت کمتر از سرعت سنکرون میچرخد.
برای بررسی تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون ابتدا باید بدانیم که الکتروموتورها به طور کلی به دو دسته، که عبارتند از موتور سنکرون و آسنکرون تقسیم میشوند. ولی عملکرد آنها در کل با هم متفاوت است.
در این مطلب ابتدا به طور مختصر درباره اینکه الکتروموتور سنکرون چیست و همینطور الکتروموتور آسنکرون چیست می پردازیم و سپس با شباهت و تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون آشنا میشویم.

نمای کلی الکتروموتور
الکتروموتور سنکرون و آسنکرون چیست؟
قابل توجه است که این دو موتور الکتریکی تعریفی کاملا متفاوت از هم دارند. الکتروموتور آسنکرون انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل می کند، ولی الکتروموتور سنکرون دقیقاً برعکس موتور آسنکرون، تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی میباشد، مثل ژنراتور، و این مهمترین تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون است.
در اینجا شباهت و تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون را به مقایسه میگذاریم، و با بررسی آنها متقاضیانی را که میخواهند از این نوع موتورهای الکتریکی استفاده کنند، با خصوصیات و ویژگیهای این نوع الکتروموتورها آشنا میکنیم.
شباهت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون
این دو الکتروموتور از بعضی جهات شبیه هم هستند، که عبارتند از:
- از نظر شکل ظاهری کاملا مشابه یکدیگر می باشد.
- هر دو وظیفه تبدیل دو نوع انرژی به هم را دارند.
- این دو دستگاه برخی قطعات یکسان مانند روتور و استاتور را دارند.
- هر دو، قابلیت تغییر سرعت دارند، البته این تغییر به روش های مختلف در هر یک امکان پذیر میباشد.
تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون
تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون بسیار زیاد است، به دلیل اینکه کارکرد آن ها کاملا متفاوت از هم است:
- از اصلی ترین و مهم ترین تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون، می توان به تعریف عملکرد آنها اشاره کرد. زیرا با توجه به تعریفشان الکتروموتور آسنکرون وظیفه تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی و دقیقاً برعکس آن الکتروموتور سنکرون انرژی مکانیکی را به الکتریکی است. به همین دلیل به موتور سنکرون، ژنراتور هم گفته میشود.
- در الکتروموتور آسنکرون سرعت روتور و استاتور برابر نیست، ولی در الکتروموتور سنکرون این دو سرعت برابرند. از همین رو وقتی سرعت یکی را کم کنیم، سرعت دیگری نیز کاهش خواهد یافت.
- در الکتروموتور آسنکرون با افزایش بار، سرعت کم میشود. اما در الکتروموتور سنکرون روی سرعت دستگاه در صورت تغییر در میزان بار تاثیری نمیگذارد.
- جهت تغییر سرعت در هر کدام از این دو الکتروموتور، روش های مختلفی وجود دارد. در موتور سنکرون با تغییر در فرکانس، سرعت موتور کم و زیاد میشود اما در موتور آسنکرون نیز با کوپل کردن موتور به گیربکس این تغییر امکان پذیر میباشد، که این نیز از تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون میباشد.
- مختلف بودن کاربرد آنها، از دیگر تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون است. موتور سنکرون برای مواردی با سرعت ثابت است. که از جمله میتوان به انواع وسایل دقیق مانند ساعتها اشاره کرد. ولی الکتروموتور آسنکرون مناسب رنج وسیعی از قدرتها میباشد. مانند لوازم خانگی (یخچال، لباسشویی و …)، برای قدرت های کم تا استفاده در کارخانهها و بالابرها برای قدرت های زیاد و در کل برای مصارف صنعتی بزرگ.
- روش راه اندازی موتور آسنکرون به صورت ستاره و مثلث و موتور سنکرون تنها روش راه اندازی ستاره را دارد. ( در این مورد در مقاله نحوه پلاک خوانی الکتروموتور توضیحاتی داده ایم.)
- الکتروموتور آسنکرون شامل دو نوع قفس سنجابی و سیم پیچی است. اما ژنراتور سنکرون تنها یک مدل دارد، توجه کنید که این مورد از تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون است.
- از تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون میتوان به این مورد توجه کرد که، میزان کنترل و کیفیت الکتروموتور سنکرون بیشتر از آسنکرون است. زیرا در سنکرون تنها با کنترل استاتور، میتوانیم روتور را نیز همزمان کنترل کنیم.
الکتروموتور سنکرون چیست؟
ما در بالا به شباهت و تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون پرداختیم، اما بهتر است بدانیم در کل الکتروموتور سنکرون چیست و چه مزایا و معایبی دارد، پس در ادامه با ما همراه باشید تا درباره این مطلب توضیحاتی را بدهیم:
الکتروموتورهای سنکرون دستهای از موتورهای الکتریکی هستند که روتور (قسمت دوار) در آنها با سرعت ثابتی میچرخد. البته ثابت به این معنی که در صورت تغییر میزان بار مکانیکی روی شافت، سرعت موتور تغییر نخواهد کرد و اگر بخواهیم سرعت موتور را تغییر دهیم میبایست فرکانس آن را تغییر دهیم.
روش دیگر برای تغییر سرعت چرخش روتور، تغییر تعداد قطب ها است. البته تعداد قطبها جزو ویژگیهای موتور بوده و در زمان ساخت با توجه به نوع سیم پیچی استاتور مشخص میشود، که این نیز از تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون میباشد.
معمولاً در روتور موتورهای سنکرون علاوه بر آهنربا حلقههای اتصال کوتاه نیز وجود دارد مانند موتورهای روتور قفسی این حلقهها باعث میشود تا در لحظه راهاندازی، سرعت روتور به سرعت موتور سنکرون نزدیک شود. این حلقهها علاوه بر راه اندازی باعث مقاومت بیشتر موتور در برابر بار اضافی میشوند.
پس موتور القایی سنکرون، به موتوری میگویند که سرعت گردش روتور با سرعت گردش میدان مغناطیسی استاتور برابر باشد یعنی اگر سرعت گردش میدان استاتور را کم بکنیم سرعت روتور به همان اندازه کاهش مییابد. در ادامه برای بررسی تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون، به مزایا و معایب الکتروموتور سنکرون میپردازیم:
مزایای موتور سنکرون:
الکتروموتور سنکرون دارای مزایای زیر است:
- الکتروموتور سنکرون دارای ضریب قدرت مناسب و قابل تنظیم است.
- این موتور الکتریکی بازده عالی دارد.
- در مقابل نوسان ولتاژ حساسیت ندارد.
- امکان بکار بردن این الکتروموتور به طور مستقیم با ولتاژ زیاد وجود دارد.
- از این موتور میتوان به عنوان مولد قدرت راکتیو برای بالا بردن ضریب قدرت خط استفاده کرد.
معایب موتور سنکرون:
در کنار مزایایی که موتور الکتریکی سنکرون دارد، معایبی نیز وجود دارد که عبارتند از:
- الکتروموتور سنکرون یک وسیله راه اندازی اولیه که موتور کمکی و غیره میباشد احتیاج دارد.
- در این الکتروموتور علاوه بر جریان متناوب برای سیم پیچ استاتور، جریان دائم برای قطبهای آن هم مورد احتیاج است در نتیجه قیمت موتور را نسبت به مشابه خود بالا میبرد.
- سرعت موتور الکتریکی سنکرون ثابت است در نتیجه قابل تنظیم است.
- نداشتن تحمل اضافه بار ( در صورتی که خیلی زیادتر از حد مجاز به آن بار دهند میایستد و دوباره بایستی آنرا راه اندازی کرد.)
الکتروموتور آسنکرون چیست؟
همانطور که توضیح دادیم، با توجه به تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون، الکتروموتور آسنکرون به موتوری میگویند که سرعت روتور با سرعت میدان استاتور متفاوت باشد و بیشترین کاربرد آن را در صنعت یعنی کارخانه ها ویا مصارف خانگی است.
چون ساختمان این موتور ساده است، امکان افزایش بار در آنها زیاد است و سرعت آن در بارهای مختلف تقریباً ثابت است، راه اندازی و نگهداری آن راحت است.
موتورهای آسنکرون انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
1- الکتروموتور با روتور قفسه سنجابی :
این الکتروموتور از یک عدد میله مسی یا آلومینیومی که در شیارهای محیطی استوانه آهنی کار گذاشته است، تشکیل شده که بر دو نوع است که نوع اول از میله های گرد تشکیل شده است و در نوع دوم از میله های مستطیلی و یا به شکل دو دایره که به هم متصل و یا جدا از هم هستند تشکیل میشود .
موتور آسنکرون با روتور قفسه سنجابی که روتور آن دارای یک قفسه هادی است، گشتاور خوبی در شروع به کار ندارند. بنابراین برای قدرتهای کم و غالباً به صورت تک فاز ساخته میشوند. موارد کاربرد آن موتورهای کولر و لباسشویی و و یخچال و غیره میباشد .
موتور آسنکرون با روتور قفسه سنجابی که روتور آن دارای دو قفسه هادی است، دارای گشتاور شروع به کار خوب و جریان راه اندازی آنها نیز نسبتاً کم است بنابراین می توان از این موتور در جاهایی که قدرت زیاد احتیاج است استفاده شود. مثل کارگاه های صنعتی و بالابرها و … .
با مورب کردن شیارها، از لرزش و صداهای موتور جلوگیری میشود. همچنین از تمایل روتور به ایستادن و قفل شدن در موقع راه اندازی جلوگیری میکند .
2- الکتروموتور با روتور سیم پیچی شده :
در این الکتروموتورها به جای میله، استاتور را میتوان سیم پیچی سه فاز کرد و این سیم پیچها را به صورت ستاره وصل میکنیم. درروی محور این موتور سه حلقه که نسبت به هم و نسبت به محور عایق هستند (رینگ) قرار دارد.
سه سر سیم پیچی روتور به این سه حلقه متصل میشود و به وسیله جاروبک هائی که روی حلقه ها تکیه دارند به یک مقاومت سه فاز ستاره متصل میشود.
این موتورها، برای قدرت های خیلی زیاد مخصوصاً اگر با فشار قوی باشند استفاده میشود و یا اینکه در موقع شروع به کار، موتور احتیاج به گشتاور زیاد داشته باشد مانند به راه انداختن ترن یا جرثقیلها ، دریل ها ، دستگاه های فرز و … .
در ادامه مطلب تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون، به بررسی مزایا و معایب الکتروموتور آسنکرون میپردازیم:
مزایای این دو نوع الکتروموتور آسنکرون
مزایا الکتروموتور آسنکرون با روتور قفسه سنجابی
- راه اندازی موتور آسنکرون با روتور قفسه ای بر خلاف موتور سنکرون خیلی ساده میباشد یعنی نه به موتور فرعی و نه به جریان دائم که در موتورهای سنکرون مورد احتیاج بود، احتیاج دارد.
- ساختمان موتور الکتریکی آسنکرون ساده است.
- امکان افزایش بار در آنها زیاد است.
- سرعت الکتروموتور آسنکرون در بارهای مختلف تقریباً ثابت است.
- ضریب قدرت بهتری نسبت به موتور الکتریکی آسنکرون با روتور سیم پیچی شده دارد.
مزایا موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده
- الکتروموتور آسنکرون در موقع شروع به کار گشتاور قوی دارد.
- سرعت موتور الکتریکی آسنکرون در مقابل بارهای مختلف تقریباً ثابت است.
- تعداد دور آن تا حدی قابل تنظیم است.
- می توان تا حدی بار این نوع الکتروموتور را زیاد کرد.
معایب این دو نوع الکتروموتور آسنکرون
معایب الکتروموتور آسنکرون با روتور قفسه سنجابی
- این نوع الکتروموتور آسنکرون، در موقع شروع به کار جریان زیادی از شبکه میگیرد.
- گشتاور شروع به کار در این موتور الکتریکی کم میباشد.
- در موقعی که بار آن به حد کافی نیست ضریب قدرتش کم است.
- در مقابل تغییر فشار الکتریکی این الکتروموتور حساسیت دارد.
- تنظیم تعداد دور آنها مشکل میباشد.
معایب موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده
- در مقابل تغییر ولتاژ حساسیت دارد.
- ضریب قدرت این الکتروموتور آسنکرون در موقعی که بار به حد نرمال نیست کم میباشد.
- ضریب قدرت آنها نسبت به ضریب قدرت موتور آسنکرون با روتور قفسه ای کمتر است.
سخن آخر
همانطور که گفتیم در مقالات قبلی درباره انواع الکتروموتور تک فاز و سه فاز صحبت کردیم. ما در این مطلب سعی کردیم هرآنچه لازم بود را درباره تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون و همینطور عملکرد و کاربردهای آنها و مزایا و معایبشان نسبت به یکدیگر را نقد و بررسی کنیم.
امیدواریم از خواندن مطلب تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون لذت برده باشید. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر و مشاوره جهت انتخاب و خرید الکتروموتور و بررسی تفاوت الکتروموتور سنکرون و آسنکرون، میتوانید با کارشناسان ما در شیبا صنعت تماس بگیرید.
همینطور مطالب و نوشته های دیگر ما را در مجله شیبا صنعت از دست ندهید. با مراجعه به وبسایت شیبا صنعت میتوانید انواع محصولات ما را که شامل انواع الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز، و همچنین انواع گیربکس صنعتی است مشاهده و خصوصیات آنها را با هم مقایسه کنید.