عوامل خراب شدن الکتروموتور چه چیزهایی هستند؟
عوامل خراب شدن الکتروموتور
برای بررسی عوامل خراب شدن الکتروموتور بهتر است بدانیم که تمامی الکتروموتورها دارای طول عمر مفید از پیش تعیین شده هستند. ما میدانیم که الکتروموتورها ، انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و باعث به گردش آمدن چرخ صنعت در بسیاری از مصارف صنعتی و خانگی می شود .به طور کلی طول عمر مفید انواع موتورهای سه فاز و تکفاز بستگی به ساعت کار کردن آنها دارد و صد البته برای نگهداری مناسب از یک الکتروموتور به عوامل دیگری چون نحوه کارکرد و استفاده درست از آنها نیز نیاز است . اما ممکن است دلیل خراب شدن الکتروموتور مربوط به عوامل دیگری باشد.
به همین دلیل باید بدانیم که عوامل مخرب چه هستند و چه کارهایی می توانیم انجام دهیم تا خراب نشوند. در واقع شناختن عوامل خراب شدن الکتروموتور به ما کمک می کند که از تجهیزات الکتریکی و ماشین آلات خود بهتر استفاده کنیم و مانع از بروز هرگونه آسیب جدی به دستگاه می شود و در نتیجه از هزینه های جانبی که ممکن است در اثر خراب شدن الکتروموتور برای ما ایجاد شود جلوگیری می کند.در ادامه این مطلب پنج علت اصلی و مهم خراب شدن موتورهای الکتریکی را بررسی می کنیم و راه حلهای جلوگیری از این آسیب ها و یا برطرف کردن آنها را مطرح می کنیم.
پنج دلیل خراب شدن الکتروموتور
عوامل خراب شدن الکتروموتور ، شامل موارد بسیاری می شود ولی پنج دلیل اصلی آن عبارت است از:
- لرزش (Vibrator)
- آلودگی بیش از اندازه (contamination)
- مقاومت پایین (Low Resistance)
- اضافه بار الکتریکی ( Overload )
- گرمای بیش از اندازه ( Over Heating )
1-لرزش یا Vibrator
وجود لرزش در الکتروموتور یکی از عوامل خراب شدن الکتروموتور است . زیرا لرزش زیاد دستگاه را دچار اختلال می کند. دلیل این اتفاق برای زمان هایی است که دستگاه مورد نظر در سطح مناسبی قرار نگرفته است و یا به درستی نصب نشده است به عبارت دیگر سطح موتور الکتریکی تراز نیست. البته دلایل دیگری نیز می تواند منجر به لرزش دستگاه شود. از جمله شل بودن بعضی اجزای الکتروموتور مثل یاتاقان ها، خوردگی در موتور و یا ناترازی اجزای داخلی موتور.
راه حل برطرف کردن آن:
الکتروموتور ها باید به صورت منظم و در دوره های مختلف بررسی شوند که موتور صدای ناهنجاری می دهد یا خیر، و یا اینکه موتور روی سطح صاف و مسطحی محکم شده است یا خیر.اگر لرزش همچنان ادامه پیدا می کند باید نشانه های دیگر را از قبیل علایم سایش یا شل بودن یاتاقان ها را بررسی کرد. اگر منبع ارتعاش قابل شناسایی نیست حتماً با یک متخصص تماس بگیرید.
2-آلودگی بیش از اندازه یا contamination
باید مراقب آلودگی الکتروموتور بود چرا که گرد و غبار ، خاک و مواد شیمیایی دشمن موتورهای الکتریکی هستند. در واقع دلیل خراب شدن الکتروموتور لزومی ندارد یک موضوع بسیار بزرگ باشد ، همین آلودگی های جزئی هم می تواند به راحتی به دستگاه آسیب بزند چون وقتی که عوامل خارجی راه خود را به داخل الکتروموتور پیدا می کنند موجب آسیب رساندن به بلبرینگ و توپ های داخل الکتروموتور می شوند و یا تنظیم آن را مختل می کند.
همچنین دلیل خراب شدن الکتروموتور در اثر آلودگی، بخش خنک کننده دستگاه را نیز مسدود می کند در نتیجه دمای دستگاه افزایش پیدا می کند و یک گرمای زیادی را به وجود می آورد و به موتور اجازه نمی دهد تا دمای داخل خود را تنظیم کند.
راه حل برطرف کردن آن:
جلوگیری از ورود آلودگی به نظر آسان می رسد. محیط کار، ابزار ها و وسایل را تا جایی که ممکن است تمیز نگه داری کنید تا شانس ورود مواد آلوده را به داخل موتور کمتر کنید.همینطور از شستشوی الکتروموتور غافل نشوید تا همیشه دستگاه تمیز باشد.
در هنگام ترک محل کار مطمئن باشید که موتور الکتریکی در مسیر حرکت ماشین ها و ابزارآلاتی که که گرد و غبار زیادی تولید می کنند نباشد. به عنوان مثال قرار دادن دستگاه سنگ بری در کنار یک الکتروموتور مناسب نیست.
3-مقاومت پایین یا Low Resistance
شایع ترین و اصلی ترین دلیل خراب شدن الکتروموتور مربوط به مقاومت کم آن است. چون مقاومت کم باعث خراب شدن عایق سیم پیچ های الکتروموتور می شود. همچنین با بالا رفتن حرارت در داخل سیم و آسیب های فیزیکی که اتفاق می افتد، الکتروموتور شما را از کار می اندازد.در اصل مقاومت کم در نتیجه تخریب عایق سیم پیچ ها به دلیل شرایطی مانند حرارت خیلی زیاد، خوردگی یا آسیب های فیزیکی اتفاق می افتد.
همچنین آسیب دیگری که وارد می کند، کم شدن فاصله هادی ها است و باعث اتصال کوتاه و نشتی می شود که در آخر می تواند از بدترین و سخت ترین دلیل خراب شدن الکتروموتور شما بشود.
راه حل برطرف کردن آن:
باید به طور مرتب عایق های الکتریکی را بررسی کنید و اگر نشانه ای بر از بین رفتن عایق ها یا حتی سایش شدید را متوجه شدید ، آن را برطرف کنید و یا سریعاً از متخصصین بخواهید تا آنها را برایتان درست کنند.
4-اضافه بار الکتریکی یا Overload
اور لود یا اضافه بار الکتریکی هنگامی اتفاق می افتد که جریان داخل سیم پیچ الکتروموتور از جریانی که برای آن طراحی شده تا بتواند ایمن و کارامد کار کند بیشتر می شود. برای هر جریانی که در داخل سیم های الکتروموتور وجود دارد، یک طراحی خاص صورت گرفته است تا بتواند ایمن کار کند. اما ممکن است گاهی با افزایش اضافه بار الکتریکی به الکتروموتور فشار بیش از اندازه وارد شود.
دلیل خراب شدن الکتروموتور در اثر اضافه بار به این دلیل رخ می دهد که، ولتاژ ورودی بسیار کم جریان پیدا می کند.در همین حال موتور سعی می کند با تلاش بر گشتاور خود، جریان را افزایش دهد. این فشار وارده یک از عوامل خراب شدن الکتروموتور می تواند باشد. همچنین اتصال کوتاه یا حتی ولتاژ بیش از حد نیز می تواند باعث خرابی شود.
راه حل برطرف کردن آن:
برای برطرف کردن این مشکل میتوان با نصب یک محافظ موثر در برابر جریان بیش از حد، جریان اضافه و قطع برق را تشخیص داد و از اضافه بار الکتریکی جلوگیری کرد.
5-گرمای بیش از اندازه یا Over Heating
طبق تحقیق هایی که در رابطه با دلیل خراب شدن الکتروموتورها بدست آورده اند به این نتیجه رسیده اند که، 55 درصد از دلایل خراب شدن این دستگاه به خاطر به وجود آمدن گرمای بیش از اندازه است. به این خاطر که گرمای بیش از اندازه باعث می شود تا نوسان برق اتفاق بیفتد یا حتی دما را تا 40 درجه سانتی گراد بالا ببرد که می تواند سلامت الکتروموتور را به خطر بیندازد.
برای بهتر متوجه شدن این مسئله مثالی را مطرح می کنیم : فرض کنید که دستگاه شما تا اندازه 10 درجه سانتی گراد گرم شده است، همین امر باعث کاهش 50 درصدی سلامت الکتروموتور و عایق های الکتریکی می شود. اما اگر شما فرد حساسی باشید و حواستان به گرما و دمای موتور باشد، می توانید به سادگی از کاهش طول عمر آن و حتی سوختن ناگهانی، جلوگیری کنید. چون داغ شدن الکتروموتور به آن آسیب میزند.
این امر نشان می دهد که با برطرف کردن یک مورد ساده می توانیم از نصف شدن عمر عایق ها جلوگیری کرده و از سوختن ناگهانی و پیش بینی نشده الکتروموتور جلوگیری کنیم.
راه حل برطرف کردن آن:
این مسئله خیلی حیاتی است که محیط الکتروموتور را تا جایی که برایمان مقدور است خنک نگاه داریم. اطمینان از اینکه محیط اجرایی الکتروموتور دمای خنک و مناسبی دارد می تواند از سوختن و خرابی الکتروموتور جلوگیری به عمل آورد.
نتیجه گیری
شناختن عوامل خراب شدن الکتروموتور از اهمیت بسیاری برخوردار است چراکه به ما کمک می کند تا از آسیب جدی و احتمالی دستگاه در اثر این عوامل جلوگیری کنیم و همین امر موجب کاهش هزینه های بسیار بالای تعمیر الکتروموتور و حتی تعویض موتور الکتریکی می شود و چه بسا عمر مفید دستگاه بدین طریق افزایش می یابد.
و البته باید بدانید که گاهی درصورت خراب شدن الکتروموتور، تعمیر و تعویض آن تاثیری ندارد و بهتر است که به جای دورانداختن آن، بازیافت الکتروموتور انجام شود، چه بسا کمک بزرگی به اقتصاد و محیط زیست می کند. در این رابطه می توانید با کارشناسان و متخصصان مربوطه هم مشورت کنید.