نکات مهم تعمیر و نگهداری کوپلینگ

نکات مهم تعمیر و نگهداری کوپلینگ – شیبا صنعت

همانطور که می‌دانیم کوپلینگ ها عضو بسیار مهم در صنایع مختلف هستند که دو دستگاه مانند الکتروموتور سه فاز یا الکتروموتور تک فاز و گیربکس صنعتی را از طریق دو شفت محرک و متحرک متصل می‌کنند. وظیفه اصلی کوپلینگ انتقال نیرو، گشتاور و کنترل نا هم ترازی و ناهماهنگی است.

باید توجه داشت که عملکرد مناسب انواع کوپلینگ باعث افزایش راندمان و طول عمر تجهیزات می‌شود، و خرابی کوپلینگ می‌تواند به توقف عملکرد پروژه، خرابی تجهیزات منجر شود. بنابراین، شناسایی نشانه های خرابی و تعمیر و نگهداری کوپلینگ برای کارفرمایان بسیار مهم است.

به طور کلی کوپلینگ‌ها به دو دسته اصلی کوپلینگ‌های صلب یا غیر انعطاف پذیر و کوپلینگ‌های انعطاف‌پذیر تقسیم می‌شوند، که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. کوپلینگ‌های صلب برای مواردی که نیاز به دقت بالا در تراز بودن دو شفت است به کار می‌رود و هیچ‌گونه انحرافی بین آن‌ها وجود ندارد، و کوپلینگ انعطاف‌پذیر برای جبران انحرافات محوری، زاویه‌ای یا موازی بین دو شفت طراحی شده و قابلیت جذب لرزش و ضربه را دارند.

اشتباهات رایج در نصب و نگهداری کوپلینگ

توجه داشته باشید که کوپلینگ ها دستگاه های ساده‌ای هستند و به طور کلی نصب و نگهداری کوپلینگ کار آسانی است، اما مانند هر وسیله دیگری نیاز به مراقبت دارند چون بسیاری از آنها زودتر از موعد خراب می‌شوند. این خرابی‌ها ممکن است ناشی از عوامل محیطی مانند شرایط سخت عملیاتی، دما، رطوبت، بار اضافی و غیره باشند، اما برخی اشتباهات رایج نیز در نصب و نگهداری کوپلینگ منجر به خرابی آن می‌شود.

1- عدم استفاده از کوپلینگ مناسب

همانطور که قبلاً گفتیم، انواع مختلفی از کوپلینگ ها وجود دارند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده اند و حتماً باید مطابق دستورالعمل سازنده، از کوپلینگی استفاده شود که با میزان بار، سرعت، گشتاور، دما و توان موردنظر شما تناسب داشته باشد. عدم رعایت این مورد ممکن است باعث خرابی کوپلینگ، شکست آن و بروز هزینه های زیادی برای تعمیر کوپلینگ باشد.

2- ناهماهنگی

یکی از مهمترین نکات در نگهداری کوپلینگ، رعایت هم راستایی و هم ترازی آنها است. انواع کوپلینگ امکان جذب و کنترل برخی ناهماهنگی‌ها را فراهم می‌کنند و نصب نامناسب و عدم هماهنگی کوپلینگ، موجب آسیب آن می‌شود. بنابراین تراز کوپلینگ قبل از نصب بسیار مهم است و یکی از نشانه های ناهماهنگی کوپلینگ وجود گرد و غبار در زیر قطعه است.

3- روانکاری ناکافی

کارفرمایان باید توجه داشته باشند که دستورالعملهای سازنده در مورد روانکاری را رعایت کنند، عدم رعایت این دستورالعملها اغلب منجر به بروز مشکلاتی می‌شود.

4- نگهداری ضعیف سیستم

واضح است که بازرسی و نگهداری کوپلینگ بدون برنامه منظم، کارایی سیستم را به خطر می‌اندازد. بنابراین با کنترل واشرها و حلقه های آب بندی، روانکاری مناسب، بررسی همراستایی و اندازه مناسب شفت ها، می‌توان به صرفه جویی در زمان و هزینه تعمیر و نگهداری کوپلینگ کمک کرد.

علائم خرابی کوپلینگ

به طور کلی یکی از مهمترین عوامل خرابی کوپلینگ، عدم هم‌محوری شفت‌ها است که باعث افزایش فشار بر قطعات می‌شود، علاوه بر آن عوامل مختلفی مانند نصب نامناسب، سایش، بار بیش از حد، ارتعاشات بیش از حد، خستگی مواد، و شرایط نامناسب محیطی نیز بی تاثیر نیستند. این موارد باعث بروز نشانه های خرابی کوپلینگ می‌شود، که جلوگیری به موقع از آن و نگهداری کوپلینگ مانع هزینه های اضافی و خسارت به کل دستگاه می‌شود.

در زیر به علائم رایج خرابی کوپلینگ اشاره می‌کنیم:

1- ارتعاشات بیش از حد

ارتعاشات بیش از حد و غیر عادی، یکی از نشانه‌های اصلی خرابی کوپلینگ است. این ارتعاشات ممکن است به دلیل عدم هم‌محوری بین شفت‌ها، سایش بیش از حد قطعات داخلی کوپلینگ و شل شدن پیچ‌ها و اتصالات باشد، که منجر به آسیب دستگاه می‌شود.

2- صدای غیر طبیعی

یکی از نشانه های خرابی کوپلینگ، بروز صداهای ناهنجار و غیر طبیعی است. این صداها ممکن است در اثر ترک‌خوردگی یا شکست قطعات کوپلینگ، لغزش و حرکت بیش از حد و فرسایش سطح تماس کوپلینگ‌ها باشد.

3- افزایش دما در کوپلینگ

بالا رفتن دمای کوپلینگ ممکن است در اثر اصطکاک، روان‌کاری نامناسب و یا گیرکردن اجزای کوپلینگ باشد، که باعث آسیب جدی به دستگاه می‌شود.

4- سایش و ترک‌خوردگی

ترک و ساییدگی و شکست در قسمت های مختلف کوپلینگ نیز از نشانه‌های ظاهری خرابی است که ممکن است به دلیل خستگی مواد و بار بیش از حد باشد.

5- پارگی و فرسایش مواد پلاستیکی

پارگی و خرابی مواد پلاستیکی در کوپلینگ نیز از آثار خرابی آن است که ممکن است در اثر استفاده طولانی‌مدت، تماس با مواد شیمیایی و یا حرارت بیش از حد باشد.

راههای صحیح نگهداری کوپلینگ

در ادامه به چند نکته مهم در مورد نصب و نگهداری کوپلینگ می‌پردازیم:

بازرسی منظم و دوره‌ای دستگاه

یکی از مهمترین راههای نگهداری کوپلینگ، بازرسی منظم سیستم است، که شامل بررسی سطوح داخلی و خارجی کوپلینگ می‌شود. بدین صورت از درستی عملکرد کوپلینگ مطمئن شده و در صورت خرابی متوجه آن می‌شویم.

برای این بازرسی های دوره ای باید موارد زیر را بررسی نمایید:

• تمیز بودن واشر‌ها و حلقه‌های آب بندی
• بررسی واشر‌ها و تعویض آن‌ها در صورت نیاز
• انتخاب روانکار مناسب برای قسمت‌های مختلف
• بررسی همراستا بودن شفت‌ها و تراز بودن دستگاه
• تعویض قطعات فرسوده و کهنه
• بررسی علت ارتعاشات و صداهای غیرعادی
• انتخاب مناسب‌ترین روانکار برای قسمت‌های مختلف دستگاه

جدا کردن کوپلینگ های صنعتی

برای بررسی کوپلینگ بهتر است که کل کوپلینگ را جدا کرد. با این کار اجزای داخلی را می‌توان بهتر دید و تراز بودن کوپلینگ را هم می‌توان بررسی کرد. همچنین در صورت وجود ترک و یا شکافی راحتتر دیده شده و برای برطرف کردن آن سریع اقدام می‌شود. البته دقت کنید که در صورت جدا کردن کامل کوپلینگ و نصب دوباره، حتما تراز بودن دستگاه را کنترل کنید و دستورالعمل‌های سازنده را پیروی نمایید.

اطمینان از روانکاری مناسب

یکی از مهمترین راههای نگهداری کوپلینگ، روانکاری مناسب آنها است. کوپلینگ ها برای حرکت مناسب نیاز به روانکاری دارند و اگر این کار به خوبی انجام نشوند، ممکن است مشکلاتی در عملکرد سیستم پیش بیاید و منجر به خرابی کوپلینگ شود. برای این کار باید از روغن مناسب و مطابق با دستورالعمل سازنده استفاده شود. روانکاری با استفاده از روغن مناسب باعث عدم سایش و داغ شدن کوپلینگ می‌شود و مانع خرابی آن می‌شود.

مراقبت از آلودگی های محیطی

یکی از عوامل خرابی انواع کوپلینگ، آلودگی های محیط و دستگاه است، و باید از هرگونه گرد و غبار و آلودگی دور باشد، چون گرد و غبار یا ذرات موجود در هوا باعث افزایش سایش و اصطکاک در کوپلینگ شده و دمای آن را به طور قابل توجهی افزایش دهد. همچنین تمیز نکردن دستگاه باعث باقی ماندن ذرات خارجی در این قطعات شده و به سیستم آسیب‌های زیادی را وارد می‌کند.

تعویض قطعات فرسوده

اگر ساییدگی و با خرابی در قطعات کوپلینگ وجود داشته باشد و یا قطعه ای فرسوده شده باشد، بهتر است که تعویض شوند تا به سایر قسمت های دستگاه آسیب نزند و مانع بروز خرابی های بیشتر شود.

کنترل هم ترازی شفت ها در زمان نصب

عدم هم راستایی از دلایل خرابی کوپلینگ است، این نا هم ترازی باعث فشار زیادی به دستگاه، سایش بلبرینگ ها و آسیب به اجزای دیگر می‌شود. بنابراین یکی از نکات مهم نگهداری کوپلینگ کنترل هم ترازی شفت ها است. ناهماهنگی و نصب نادرست ممکن است باعث بروز لرزش و صداهای ناهنجار نیز شود.

کنترل ارتعاشات و دمای دستگاه و وجود مواد شیمیایی

با کنترل مداوم حرارت دستگاه و یا لرزشهای غیرطبیعی، در صورتی که افزایش دما یا صدای ناهنجاری وجود داشته باشد، می‌توان از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد و سریع آن را برطرف کرد. همچنین اگر دستگاه در محیطی باشد که در معرض مواد شیمیایی است، امکان دارد به سطح کوپلینگ آسیب بزند، بنابراین با کمک عایق های مناسب می‌توان از آسیب اثرات مواد شیمیایی جلوگیری کرد.

سخن پایانی

انواع کوپلینگ از مهمترین و حساسترین قطعات در صنایع هستند و خرابی آنها می‌تواند منجر به مختل شدن کل پروژه و آسیب به سایر قسمتهای دستگاه شود. بنابراین توصیه می‌کنیم که بعد از رعایت نکاتی که در بالا ذکر کردیم و انجام بازرسی های مداوم، اگر متوجه خرابی دستگاه شدید، حتماً سریع برای تعمیر آن اقدام کنید تا از بروز آسیب های جدی و بیشتر به کل سیستم جلوگیری شود.

مجموعه شیبا صنعت عرضه کننده انواع الکتروموتور تک فاز و سه فاز و همچنین انواع گیربکس صنعتی است، که برای خرید و تهیه آنها و مشاوره جهت کوپل آنها می‌توانید با کارشناسان شیبا صنعت جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا راهنمایی در خرید دستگاه مناسب تجهیزات خود تماس حاصل بفرمایید.