اجزای گیربکس صنعتی

• نقد و بررسی, نقد و بررسی گیربکس
• 1403-01-05

اجزای گیربکس صنعتی را بشناسیم:

قبل از شناختن اجزای گیربکس صنعتی، باید بدانیم که نام دیگر گیربکس، جعبه دنده است که برای انتقال توان و فشار الکتریکی توسط یک منبع نیرو به دستگاه های مصرف کننده، کاربرد بسیاری دارد. گیربکس‌های صنعتی در چند مدل موجود است، که هر یک کاربرد مخصوص به خود را دارند و در صنایع مختلف بکار می‌روند.

در نظر داشته باشید که اجزای گیربکس صنعتی در حین خریدن این نوع محصول بسیار مهم است زیرا اجزای بکار رفته در داخل گیربکس، در عملکرد یک گیربکس موثر است. همچنین این نوع دستگاه سرعت عملکرد یک دستگاه صنعتی را افزایش می‌دهند و به سریع تر عمل کردن آنها تاثیر به سزایی دارد.

اجزای تشکیل دهنده گیربکس

اجزای مهم تشکیل‌دهنده گیربکس صنعتی شامل چرخ‌دنده، بلبرینگ، شفت، آب‌بندی، درپوش روغن، کاسه نمد، سیستم روانکاری و پوسته است. در ادامه به بررسی این اجزا می‌پردازیم.

1-پوسته گیربکس

پوسته گیربکس یا بدنه، تمام اجزای داخلی آن را در بر می‌گیرد و از آنها در برابر فشار و آلودگی محافظت می‌کند، حفظ تراز مناسب اجزای داخلی گیربکس ارتباط مستقیمی با پوسته دارد.

به طور کلی پوسته گیربکس از دنده های بزرگ و کوچکی تشکیل شده‌اند که جنس بیرونی آن چدن است و در برابر فشار و شرایط بد آب و هوایی از خود مقاومت نشان می‌دهد. از طرفی بدنه، جزو مهم‌ترین اجزای گیربکس صنعتی شناخته می‌شود که کاملاً سالم و بدون شکستگی یا فرورفتگی باشد.

2-شفت گیربکس

گیربکس‌های صنعتی معمولاً دارای دو یا چند شفت هستند. شفت ورودی، نیرو را از محرک اصلی مانند الکتروموتور دریافت می‌کنند و شفت خروجی نیرو را به قطعه محرک دیگری مانند تسمه‌نقاله، پمپ و … می‌رسانند. این اجزا در قسمت کناری گیربکس صنعتی قرار دارد که اغلب به صورت سوراخ و شفت است.

در نظر داشته باشید که شفت های ورودی و خروجی، جنس فولادی دارند که در برابر شرایط خارجی و فشار زیاد از دستگاه محافظت می کنند.همچنین ممکن است گیربکس دارای شفت‌های میانی برای انتقال نیرو بین طبقات مختلف چرخ‌دنده‌ها باشد. شفت گیربکس‌ها می‌تواند به دو صورت هالوشفت (توخالی) یا سالیدشفت (توپر) باشد.

3-چرخ‌دنده‌ها

چرخ‌دنده‌ها مهم‌ترین و ضروری‌ترین اجزای یک گیربکس صنعتی هستند. چرخ‌دنده‌ها بر اساس نوع دندانه‌های قرار گرفته روی آنها به دنده ساده، هلیکال، مخروطی و … تقسیم‌بندی می‌شوند.

4-بلبرینگ‌ گیربکس

یاتاقان، بلبرینگ و رولبرینگ برای پشتیبانی از شفت‌ها در داخل گیربکس استفاده می‌شوند، این قطعات اصطکاک را کاهش داده و چرخش مناسب شفت را تضمین می‌کنند. همچنین بارهای محوری و یا شعاعی را می تواند تحمل کند.

5-آب‌بندی گیربکس

آب‌بندی یا سیل مکانیکی (Seal) به منظور جلوگیری از نشت روان‌کننده و ورود آلاینده‌ها به داخل گیربکس استفاده می‌شود. آب‌بندی‌ها معمولاً از جنس پلاستیک و مواد عایق ساخته شده و در محل اتصال شفت به دنده گیربکس قرار می‌گیرند. همچنین نقاطی مانند سوپاپ هوا و درپوش تخلیه روغن نیز از واشرهای مخصوصی جهت آب‌بندی استفاده می‌کنند.

6-سیستم روانکاری

گیربکس‌های صنعتی برای کاهش اصطکاک، دفع گرما و جلوگیری از پوسیدگی و ساییدگی نیاز به روغن‌کاری مناسب دارند. روان‌کننده‌هایی مانند روغن دنده یا گریس باید به خوبی درون گیربکس گردش داشته باشند.

7-درپوش کنترل کننده روغن

این قسمت نیز به عنوان درپوش روی روغنی که داخل گیربکس وجود دارد قرار داده می‌شود که از روغن داخل تجهیزات جعبه دنده محافظت کند.

8-کاسه نمد

نام دیگر این قسمت، نشت بند است که بیرینگ ها و دیگر تجهیزات در داخل این قسمت قرار گرفته‌اند. لازم به ذکر است که کاسه نمد می تواند به راحتی تجهیزات بکار رفته در داخل گیربکس را از شرایط بیرونی و بد آب و هوایی محافظت کند تا هیچ روغن اضافی یا گردوغباری به داخل این اجزا نفوذ نکند.

9-لوازم جانبی گیربکس

بسته به کاربرد و الزامات خاص سیستم کاری، گیربکس‌های صنعتی می‌توانند شامل لوازم جانبی مانند فلنج خروجی، شرینک دیسک، بک استاپ، بازوی گشتاور، سنسورهای حرارتی و لرزش و … باشند. این لوازم به نگهداری مناسب و پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک می‌کنند.

در ادامه به بررسی و معرفی دقیق تر اجزای اصلی در انواع گیربکس های صنعتی از جمله گیربکس حلزونی، هلیکال، خورشیدی و … می‌پردازیم.

اجزای گیربکس حلزونی

اجزای گیربکس حلزونی عبارت‌اند از:

1.  پوسته
2.  ماردون
3.  چرخ‌دنده حلزونی
4.  بلبرینگ‌ها
5.  کاسه‌نمدها
6.  سوپاپ هوا، دریچه بازدید روغن و پیچ تخلیه روغن
7.  فلنج (در بعضی موارد)

ماردون گیربکس حلزونی

شفت ورودی گیربکس حلزونی یک ماردون فولادی است که دندانه‌های آن با یک چرخ‌دنده حلزونی درگیر می‌شود. این قطعه گیربکس حلزونی از یک استوانه فلزی از جنس آلیاژ فولادی ساخته شده و به عنوان ورودی گیربکس، نیرو را به دنده حلزونی منتقل می‌کند.

ماردون یا شفت مارپیچ گیربکس حلزونی در دو نوع سالید شفت و هالو شفت برای انواع مختلف گیربکس حلزونی تولید می شود:

• ماردون سالید شافت: این نوع ماردون، به‌ شکل یک استوانه فلزی توپر ساخته‌ می‌شود. برای اتصال ماردون سالید یا شفت نری به الکتروموتور باید از قطعات جانبی مانند کوپلینگ یا تسمه و پولی استفاده‌ شود.
• ماردون هالوشافت: ماردون هالوشفت به‌ شکل استوانه فلزی توخالی تولید شده و به صورت مستقیم با شفت موتور کوپل می‌شود. برای کوپل مستقیم الکتروموتور و گیربکس حلزونی هالوشفت، باید شفت الکتروموتور داخل هالوشفت ماردون قرار گرفته و خار مربوطه به درستی قرار گیرد. برای محکم‌تر شدن اتصال، فلنج‌های موتور و گیربکس به هم پیچ می‌شوند.

چرخ دنده گیربکس حلزونی

چرخ‌دنده حلزونی یکی از مهمترین قطعات است که وظیفه تولید و انتقال گشتاور خروجی را بر عهده دارد. باید دقت داشت که سطح درگیری ماردون و چرخ دنده در گیربکس حلزونی خیلی زیاد نیست و در نتیجه لقی این گیربکس نسبتاً زیاد است و در مقایسه با گیربکس های هلیکال و خورشیدی راندمان نسبتا پایین‌تری دارد.

پوسته گیربکس حلزونی

پوسته گیربکس حلزونی معمولاً با دو جنس آلومینیوم و چدن ساخته می‌شود. پوسته چدنی دارای مقاومت و استحکام بیشتری بوده و در گیربکس های سایز متوسط تا بزرگ استفاده می‌شود. پوسته تمامی اجزای داخل گیربکس را در بر می‌گیرد، همچنین برای کاهش اصطکاک و خنک‌کاری گیربکس، داخل پوسته گیربکس را با مقدار کافی از روغن مناسب گیربکس حلزونی پر می کنند.

همچنین گیربکس حلزونی به دو روش زیر متصل می‌شود:

• پایه (نصب و پیچ شدن روی شاسی)
• فلنج (نصب از طریق فلنج در قسمت شافت یا هالوشافت خروجی گیربکس)

بلبرینگ گیربکس حلزونی

در گیربکس حلزونی، بلبرینگ‌ها هستند که به چرخش روان شفت‌ها کمک می‌کنند. همچنین بلبرینگ‌ها با کنترل نیروهای شعاعی و محوری روی شفت، به افزایش طول عمر کاری گیربکس کمک می‌کنند.

کاسه نمد گیربکس حلزونی

برای کارکرد گیربکس در شرایط بهینه نیاز است که روغن داخل آن حجم مناسبی داشته باشد و روانکاری دنده ها به بهترین شکل ممکن انجام پذیرد. از این رو قطعه ای به نام کاسه نمد وجود دارد که برای جلوگیری از نشتی روغن و همچنین ورود گرد و غبار و رطوبت به داخل گیربکس به‌کار می‌رود.

این قطعه جزو قطعات مصرفی گیربکس حلزونی است و پس از مدتی خاصیت آب‌بندی خود را از دست می‌دهد، زمان تعویض کاسه نمد با توجه به میزان کارکرد گیربکس و با توجه به بازرسی‌های دوره‌ای گیربکس حلزونی مشخص می‌شود.

باید توجه داشت که رایج‌ترین آسیب‌دیدگی در گیربکس‌های حلزونی مربوط به چرخ‌‌دنده است، بنابراین پر مصرف ترین قطعه یدکی گیربکس حلزونی، دنده حلزونی آن است. هنگام جایگزین کردن چرخ‌دنده حلزونی باید به عوامل مهمی مانند شرکت تولیدکننده گیربکس، سایز یا تیپ گیربکس و نسبت تبدیل گیربکس دقت کرد.

اجزای گیربکس هلیکال مستقیم

اجزای گیربکس هلیکال شفت مستقیم یا گیربکس هلیکال مستقیم، عبارت‌اند از:

1. دو الی سه جفت دنده هلیکال (مارپیچ) که به شفت‌های ورودی و خروجی متصل هستند.
2. کاسه‌نمدها
3. سوپاپ هوا
4. بلبرینگ‌ها
5. پیچ تخلیه روغن
6. لوازم جانبی مانند فلنج

اجزای گیربکس پینیون کرانویل

در گیربکس پینیون کرانویل یا بول هلیکال، از چرخ‌دنده‌های هلیکال مارپیچ و مخروطی استفاده می‌شود، در این گیربکس‌ها جفت دنده مخروطی وظیفه تغییر جهت نیرو را بر عهده دارند. این اجزا عبارتند از:

1. پوسته
2. چرخ‌دنده‌ها
3. شفت
4. سوپاپ هوا
5. آب‌بندی‌ها
6. سوپاپ تخلیه روغن
7. بلبرینگ‌ها
8. لوازم جانبی مانند فلنج، بک استاپ، شرینک دیسک و بازوی گشتاور

اجزای گیربکس هلیکال آویز

اجزای گیربکس هلیکال آویز یا شفت موازی عبارتند از:

1. چند جفت چرخ‌دنده هلیکال
2. شفت خروجی
3. بلبرینگ‌ها
4. واشر و آب‌بندی
5. سوپاپ هوا
6. لوازم جانبی مانند فلنج، بک استاپ و شرینک دیسک

گیربکس‌های سه محور و چهار محور که با نام گیربکس قورباغه‌ای نیز شناخته می‌شوند، نوع دیگری از گیربکس‌های هلیکال شفت موازی هستند که از ساختار نسبتاً مشابهی با گیربکس‌های هلیکال آویز استفاده می‌کنند.

اجزای گیربکس خورشیدی

چرخ‌دنده‌های گیربکس خورشیدی در یک سیستم خاص به نام سیاره‌ای قرار دارند. در این سیستم یک چرخ‌دنده ساده (چرخ‌دنده خورشیدی) در مرکز قرار دارد و تعدادی چرخ‌دنده دیگر (چرخ‌دنده سیاره‌ای) در اطراف آن بوده و دندانه‌های آن‌ها با یکدیگر درگیر می‌شود. در نهایت همگی چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای درون یک دنده رینگی قرار می‌گیرند و تمام چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای روی یک حامل سوار می‌شود.

گیربکس‌های خورشیدی اغلب برای کاربردهای با دقت بالا استفاده می‌شوند، به همین علت می‌توان این گیربکس‌ها را به‌صورت چندطبقه یا چندمرحله‌ای استفاده نمود. علاوه بر چرخ‌دنده‌های ساده، رینگی و حامل، این گیربکس‌ها شامل اجزای زیر هستند:

1. سوپاپ تخلیه هوا
2. آب‌بندها
3. شفت ورودی و خروجی
4. بلبرینگ‌ها
5. پوسته
6. سایر اجزا مانند بک استاپ و …

اجزای گیربکس سایکلو

گیربکس های سایکلو طراحی منحصر به فردی داشته و از چرخ دنده های رایج استفاده نمی کنند. اجزای گیربکس سایکلو شامل:

1. شفت ها
2. چرخ سیکلوئیدی
3. بلبرینگ ها
4. پوسته گیربکس
5. کاسه نمدها
6. پین بوش و دنده های پین
7. واشر یا رینگ اسپیسر

نتیجه‌گیری

آشنایی با اجزای گیربکس‌ صنعتی برای شناخت بهتر و تعمیر و نگهداری مناسب آن‌ها ضروری است. همانطور که می دانید گیربکس صنعتی به جعبه دنده نیز گفته می شود که وظیفه آن انتقال دادن توان یا کاهش دادن سرعت خروجی از یک دستگاه صنعتی است. در نظر داشته باشید که این نوع محصول، از تعداد زیادی اجزای گیربکس صنعتی تشکیل شده‌اند که یاتاقان ها، درپوش روغن یا کاسه نمدها را به خود اختصاص می دهد.

با بررسی و آشنایی بیشتر با این اجزا در صورت بروز آسیب های احتمالی، آن را برطرف کرده و از هزینه های جانبی جلوگیری می‌کنیم، بنابراین به عملکرد بهینه سیستم کاری خود کمک می‌کنیم. مشاوران شیبا صنعت آماده هستند تا در این زمینه به متقاضیان عزیز کمک کنند.

در صورت نیاز به راهنمایی خرید گیربکس صنعتی می توانید ار طریق واتساپ زیر و یا شماره های تماس موجود در وبسایت با مجموعه در تماس باشید، و نظرات خود را هم با ما به اشتراک بگذارید.